Араб тилида мунофиқликни англатувчи сўзларнинг ўзаги бўлмиш «нифоқ» сўзи “ичи бўш, ташқи кўриниши ўзгача нарса”га ишлатилади. Мисол учун, юмронқозиқ ёки тулкининг уясига ҳам «нифоқ» сўзи ишлатилади. Чунки улар устидан оддий ерга ўхшайди, бир тарафдан кирса, иккинчи тарафдан чиқиб кетаверади. Ҳозирги кунда ажнабий тилларда «тоннель» деб номланаётган иншоотлар ҳам араб тилида «нафақ» дейилади.
Агар бу маънони диний-ақийдавий истилоҳда ишлатмоқчи бўлсак, сиртдан мусулмонликни эълон қилиб, ичидан унга лойиқ бўлмасликка «мунофиқлик» деб айтилади.
Одамлар кўз ўнгида Ислом динига мансублигини эълон қилиб, ҳатто баъзи амалларни ҳам қилиб юрадиган, аслида эътиқоди бузуқ бўлган кишилар «мунофиқ» дейилади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида саҳобаларга тинчлик бермаган, уларнинг ортидан чайнаб фисқу фасод тарқатган, иккиюзламачи, қалби ҳасадга тўлиб тошган мунофиқларнинг аламзада авлодлари бугун ҳам бор. Балки улар анча кўпайган. Бобокалонларининг муносиб меросхўрлари ўлароқ, улар ҳам мусулмонларни ортидан иғво тарқатиш, ғийбат қилиш, бўҳтон тўқиш, бадном қилиш каби разилликларда аждодлари ортидан изма-из қолишмай давом этиб келишмоқда.
Бугунги мунофиқлар замон билан ҳамнафас анча тараққийлашиб кетишган. Бобокалонлари сингари хилватхоналарда тўпланиб, тор доирада ғийбат қилиш услуби ҳозир эскирган. Бугунги кунда интернет бор. Турли форумлар, блоглар, гуруҳлар, каналлар, ижтимоий тармоқлар ҳозирги мунофиқларнинг мажлисхонасига айланган. Бугунги мунофиқларда сассиқ ҳид тарқатиш учун имконият янада катта ва қулай. Илгариги мунофиқларнинг ёнида малъун шайтон доим бирга турган бўлса, бугунги мунофиқларга шайтоннинг ҳам ҳожати қолмади.
Бугунги мунофиқлар ўзларидан сассиқ ҳид таратишда аждодларидан ўзиб кетса кетадики, орқада қолишмайди. Илгариги мунофиқлар чиқарган ҳид маълум чегараланган майдондан ташқарига чиққан эмас. Масалан нари борса бир қишлоқни эгаллаган холос. Бугунги мунофиқларнинг сассиқ ҳидлари бутун дунёни қамраб олади. Ахир улар оғзи ва ортидан чиқарган ҳидларини шунчаки ўзаро мулоқот эмас балки халқаро тармоқ орқали тарқатишадида…
Илгариги мунофиқларнинг аксари яҳудий зиёлиларидан бўлган бўлса, бугунги мунофиқлар ҳам оми эмас. Уларнинг ичида ҳар соҳага мансуб олий маълумотлиларни учратиш мумкин: адиблар, ёзувчи-ю шоирлар, муҳандису дастурчилар ва ҳоказо…
Илгариги мунофиқларга “фитна фасод қилманглар” дейилса, улар: “биз ислоҳотчилармиз” дейишар эди. Худди шу жавоб уларнинг болаларида ҳам бор. Фақат хозиргилари янада қўполроқ қилиб жавоб қайтаришади: уларга “фитна фасод қилманглар” дейилса, улар аввал “сен шукрчи маддоҳсан” дейди ва ортидан “биз ислоҳот қилмасак ким ислоҳот қилади?!” — дейишади.
Илгариги мунофиқлар мусулмонларга йўлиққанда “биз ҳам иймон келтирганмиз” деб ўзларини иймонли қилиб кўрсатишар, ўзаро давраларида эса мусулмонларни устидан кулишар эди. Бугунги мунофиқлар эса мусулмонларни кўрганда улар билан бирга эмаслигини очиқ тан олишади ва уларнинг устидан ҳамма жойда бемалол масхаралаб кулиб юришади. Расмларига ҳақоратли сўзлар қўшиб пасткашликлар қилишади, дин ходимлари устидан кулиб шеърлар ёзишади ва ҳоказо…
Инсон тез-тез Аллоҳнинг зикрини қилиб турса, қалби юмшайди, мулойим бўлади, ҳис қилиш малакаси ошади. Агар Аллоҳ тез-тез эслаб турилмаса, Қуръон ва шариатдан, дин таълимотларидан узоқлашилса, инсон қалбини моғор босади, бағри тошга айланади. Унга Аллоҳнинг зикри ҳам, диний таълимотлар ҳам таъсир қилмайдиган бўлиб қолади.
Мўмин банда нифоқ ва унинг аломатларини яхши таниб олиб, улардан доимо четда бўлиш чораларини кўриши лозим. Жумладан, Аллоҳнинг зикридан, Қуръон ва шариатдан, дин таълимотларидан узоқлашмаслиги керак.
Аҳмаджон ТУРСУНОВ,
Қува тумани “Абу Ҳанифа” масжиди имом-ноиби
(манбалар асосида таёрлади)