10.03.2020 йил санасида жойланди
Ҳазар қил аламлик кўнгли оҳидин,
Ки бир кўнгил ёраси уч берур.
Илож ўлса ҳеч дилни ранжитмагил,
Ки оҳи жаҳонни паришон қилур.
(Саъдий Шерозий)
Аллоҳ таоло одамларни дунёда аҳил ва меҳр-оқибатли ҳаёт кечиришларини истайди. Инсонлар ўзаро бир-бирларига самимийлик мунсабатда бўлсалар, ўрталарида ҳамжиҳатлик пайдо бўлиб, жамият осойишта бўлади. Аксинча, самимийлик ўрнини қалбакилик, кўзбўямачилик эгалласа, ундай жамиятда ўзаро ишонч йўқалади, натижада, одамлар ўртасида тотувлик ўрнини адоват ва нафрат эгаллайди.
Аллоҳ таоло “ Нисо” сурасининг 29-оятида бизларни шундай огоҳлантиради: “Эй мўминлар, молларнингизни ўрталарингизда ноҳақ йўллар билан емангиз! Балки ўзаро ризолик билан бўлган савдо-сотиқ орқали бўлса, майли. Ўзингизни ўзингиз ўлдирманг. Албатта, Аллоҳ сизларга раҳмлидир”.
Демак, инсон ўзганинг молини фақат унинг розилиги билангина қўлга киритиши мумкин экан. Дарҳақиқат, ҳаромдан таомланган инсоннинг қони бузилади. Қоннинг бузилиши эса тананинг ва қалбнинг фасод бўлишига ва яна турли гуноҳларни амалга оширишга олиб келади.
“Ўзингизни ўзингиз ўлдирманг” деганда яна бошқа маъно борки, инсон ўзини жонига қасд қилиш қанчалик жирканч иш бўлса, ҳаром йўл орқали топилган молдан оила боқиш натижасида келажак пойдевори бўлган янги авлод, фарзандлар ноқобил бўлиб вояга етади. Катталарни ҳурмат, кичикларни иззат қилмайдиган, ота-онага оқ бўладиган фарзандларнинг кўпайиши ҳаром луқмадир. Бу ўз жонига суиқасддан ҳам хавфлироқдир.
Саҳобалардан бирлари Набий соллалоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб: “Эй Аллоҳнинг Расули, қайси мусулмонлар афзал саналади?” деб сўрадилар. Шунда у зот: “Мусулмон бошқалар унинг тили ва қўлидан саломат бўлган кишидир. Муҳожир – Аллоҳ таоло қайтарган нарсалардан ўзини тийган кишдир”, дея жавоб бердилар.
Уламолар: “Ушбу ҳадисни акс тушуниб фақат мусулмонга озор бермаса бўлди, бошқаларнинг молу мулкига, жонига тажоввуз қилиш мумкин деб тушуниб қолмаслик керак. Балки ғайримусулмонлар ва барча жонзотларга ҳам озор беришдан сақланиш мусулмоннинг бурчидир, дейдилар.
Деҳқонлар айтадилар: “Ҳайдалган катта ерларни текислаб, биринчи суғоришда ернинг бир чинни оғзичалик жойга кўп сув кириб кетади, уни билмаган одам у сув ерга сингиб кетди, деб ўйлайди. Аслида у сув 10-15 метр наридан сурпадек жойни ўпириб чиқади”. Донишмандалар, бировнинг ҳаққини ноҳақ йўл билан истеъмол қилиш оқибатида бир мунча зарарларга олиб келишига шуни мисол қиладилар.
Минг афсуслар бўлсинки, жамиятда турли йўллар билан кишиларнинг мулкини ўзлаштираётган, фирибгарлик, зўравонлик қилаётган, ишлатиб хизмат ҳаққини бермаётган, торозу, метр ўлчовларида хиёнатга қўл ураётганларни қанчаларини кўряпмиз ва эшитяпмиз. Суҳбатимиз аввалида зикр қилганимиздек, аҳвол шу тарзда давом этаверса, жамият ҳам маънавий ҳам моддий инқирозга юз тутади, Аллоҳ сақласин!
Ҳасанбой ОЛИМНАЗАРОВ,
Марғилон шаҳар “Имом Заҳириддин” масжиди имом-хатиби