Ўзбекистон азалдан турли миллатга мансуб, турли динларга эътиқод қилувчи халқлар тинч-тотув яшаган ўлка бўлиб келган. Аждодларимиз бошқа дин вакилларига доимо ҳурмат билан муносабатда бўлгани, Ватан тараққиёти йўлида елкадош бўлиб меҳнат қилгани тарихий манбаларда кўп қайд этилган.
Ислом дини илк ўзининг нурини соча бошлагандан буён, осойишталикка, илму-маърифатга бўлган эътибори юқори бўлиб, инсониятга меҳр-муррувватни, бағрикенгликни, ҳатто ўзга дин вакиллари ва ўзга миллат вакилларига ҳам ҳурмат-эҳтиром билан муносабатда бўлишни ўргатиб келган.
Бугун мусулмон оламида мураккаб ижтимоий-сиёсий жараёнлар кечмоқда. Яқин Шарқ ва бошқа ҳудудлардаги қатор мамлакатлар чуқур сиёсий танглик, ижтимоий ва иқтисодий беқарорлик ва қуролли тўқнашувларни бошидан кечирмоқда. Мазкур ҳудудларда гўёки ҳақиқий “исломий давлат” қуриш шиори остида очиқдан-очиқ зўравонлик, инсонийликка зид ваҳшийликларга асосланган амалларга қўл ураётган турли гуруҳ ва жамоалар урчиб кетди.
Биринчи Президентимиз Ислом Каримов Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг йигирма тўрт йиллигига бағишланган тантанали маросимда таъкидлаганларидек: “Бугунги кунда дунёнинг турли минтақа ва ҳудудларида авж олаётган қарама-қаршиликлар, қонли тўқнашувлар, мусулмон дунёсидаги турли мазҳаб ва оқимлар ўртасида кучайиб бораётган низо ва зиддиятлар, бегуноҳ одамларнинг қурбон бўлаётгани барчамизни ташвиш ва хавотирга солмай қўймайди”.
Ушбу ҳолат давлатнинг катта ёки кичиклиги, дини ва миллатидан қатъий назар, тинчлик ва барқарорлик нақадар азиз неъмат эканини яна бир бор исботлаб бермоқда.
Сўнгги йилларда ақидапараст оқимлар ёшлар ичидаги фаолиятини меҳнат мигрантларини таъсир доирасига олиш, “ҳужралар” ташкил этиш, диний экстремистик мазмундаги материалларни электрон кўринишда тарқатиш, интернет орқали тарғибот ўтказиш каби усулларда амалга оширмоқда. Айниқса, интернет тармоғида ўзини “Ислом давлати” (ИШИД), “Жабҳат ал-Нусра” деб атаб олган террористик ташкилотлар гўёки ислом равнақи йўлида курашаётган “мужоҳид биродарлар гуруҳи” экани ҳақидаги тарғибот-ташвиқот кенг кўламда олиб борилаётгани, бунинг оқибатида дунёнинг кўплаб мамлакатларидан мусулмон ёшлар “ҳижрат қилиш” ва “жиҳод”да иштирок этиш даъвосида Сурия ва Ироқ ҳудудига бориб, ушбу гуруҳ сафига бориб қўшилаётганининг гувоҳи бўлмоқдамиз.
Афсуски, ёшларнинг муайян қисми ИШИДни ҳақиқатда ҳам ислом динини бутун дунёга тарқатиш, исломий давлат барпо этган ҳолда дунёда адолат ўрнатишни мақсад қилган ташкилот деб ҳисоблайди. Бундай фикрловчилар Марказий Осиёда, хусусан, Ўзбекистонда ҳам бор экани ҳеч кимга сир эмас. Бундай ёшлар юқорида қайд этилган ҳудудларда инсонларга қарши содир этилаётган жиноятларни гўёки халифалик қуриш учун жоиз амал ҳисоблаб қаттиқ адашмоқдалар. Аслида, мутаассиб оқим аъзоларининг мақсадлари – “жиҳод”, “ҳижрат”, “шаҳидлик”, “кофир бўлиш” каби диний тушунчаларни сохта талқин қилиш орқали ёшларимизни оиласи ва яқинларининг таъсиридан чиқариш, ўқиш ёки ишидан ажратиб олиш ҳамда уларни қуролли тўқнашувлар кетаётган Сурия, Ироқ, Афғонистон ёки Покистон каби мамлакатларга жўнатиб, манқурт-жангари ёки “тирик бомба”га айлантиришдан иборат.
Қуръони Каримда шундай деб марҳамат килинган: “Эй инсонлар! Дарҳақиқат биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Хаво) дан яратдик, ҳамда бир-бирингиз билан танишишингиз учун сизларни турли-туман халқлар ва қабила (элат)лар қилиб кўйдик. Албатта, Аллоҳ наздида (энг азизу) мукаррамроғингиз тақводорроғингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир”.
Бундан шуни англаш керакки, одамларнинг турли миллатлиги, турли ирқлиги урушиш, жанжаллашиш учун эмас, балки бир-бирлари билан танишишлари, яқин бўлишлари битта замин устида аҳил-иноқ яшашлари учун экан. Бинобарин, бир ота ва бир онадан тарқалган инсониятнинг бир-бири билан Аллоҳ таъқиқлаган ишлар туфайли урушиб-талашиб юриши Ислом динига хилофдир.
Шуни таъкидлаш керакки, бугунги мураккаб даврда жамиятимиз учун, қолаверса, бутун инсоният учун осойишталик, барқарорлик неъматлари қанчалик аҳамиятга эга эканлигини чуқур англаб етмоғимиз зарурдир. Дунёнинг баъзи жойларида дин ниқоби остида талончилик ва босқинчилик, террорчилик ва қўпорувчилик ҳаракатлари содир этилиб, жамиятга ҳар томонлама зарар етказаётганлиги ҳеч кимга сир эмас. Бундай ҳаракатлар халқ орасидаги бирдамлик ва барқарорликни издан чиқишига, миллатлараро ва динлараро адоват, миллатчилик, диний айирмачилик кайфиятларининг пайдо бўлишига сабаб бўлмокда.
Шундай экан, бундай ҳаракатларга қарши курашиш, ёшлар қалбини жаҳолат, ёт бузғунчи ғоялардан ҳимоя қилиш ҳам бирдамлик, ҳамжиҳатлик ва тинч осойишталик масалаларини мустаҳкамлашга қўшилган муносиб ҳиссамиз ҳисобланади.
Саидваққос Мунавваров,
Бешариқ тумани бош имом–хатиби