Муқаддас динимизда саховатпешаликнинг савоби жуда улуғ эканлиги таъкидланади. Сахийликнинг даражалари баён этилиб, динимиз таълимотига биноан бажарилган хайрли ишларга улуғ ажрлар ваъда қилинади.
Ислом дини моҳиятида мужассам бўлган барча фазилатлар асрлар оша башариятни ҳидоятга чорлаб келмоқда. Айниқса, муқаддас динимизнинг эзгулик, хайру саховат, меҳр-оқибат, мурувват каби олижаноб ғоялари жамиятда ижтимоий адолатнинг қарор топишига хизмат қилмоқда.
Кўпчилик ўнг қўл берган эҳсонни чап қўл сезмаслиги керак, дейишади. Тўғри, Имом Бухорий бобомиз ривоят қилган қиёмат куни Аршнинг соясига олинувчи етти тоифанинг олтинчиси “Садақасини махфий берган киши, у садақасини шу даражада яширин қиладики, ҳатто ўнг қўли билан берган садақасини чап қўли сезмайди”, дейилган ҳадисга ҳамоҳангдир.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Аллоҳ йўлида молларини эҳсон қилувчилар (савобининг) мисоли гўё бир донга ўхшайдики, у ҳар бир бошоғида юзтадан дони бўлган еттита бошоқни ундириб чиқаради. Аллоҳ хоҳлаган кишиларга (савобини) янада кўпайтириб беради. Аллоҳ (карами) кенг ва билимдон зотдир» (Бақара сураси, 261 оят) дея марҳамат қилган.
Аллоҳ таоло бу мисол билан битта хайрли иш учун битта эмас, то 700 ва ундан ортиқ савоб ато этиши мумкинлигини билдирмоқда. Ҳидоят, хайру саховат, эзгуликлар китоби бўлмиш Каломуллоҳда инфоқ-эҳсон қилишга тарғиб этилади.
Сиздан (эй Муҳаммад!) қандай эҳсон қилишни сўрайдилар. Айтинг: “Ниманики хайр-эҳсон қилсангиз, ота-она, қариндошлар, етимлар, мискинлар ва мусофирларга қилингиз! Аллоҳ ҳар қандай қилган эҳсонларингизни билиб турувчидир” (Бақара сураси, 215 оят).
Яна бир ояти каримада бундай марҳамат қилинади:
«Улар (мазкур тақводорлар) фаровонлик ва танглик кунларида ҳам хайр-cадақа қиладиган, ғазабларини ютадиган, одамларни (хато ва камчиликларини) афв этадиганлардир. Аллоҳ эзгулик қилувчиларни севар. Улар бирор фаҳш иш қилиб қўйсалар ёки ўзларига зулм қилиб қўйсалар, (дарҳол) Аллоҳни эслаб, истиғфор айтадилар. Ваҳоланки, гуноҳларни фақат Аллоҳгина мағфират этар. Яна, улар била туриб, қилмишларида давом этмайдиган кишилардир. Айнан уларнинг мукофотлари – Парвардигорларидан мағфират ва остидан анҳорлар оқиб турувчи жаннат боғлари бўлиб, ўша жойда абадий бўлурлар. (Солиҳ) амал қилувчиларнинг мукофоти нақадар яхши!» (Оли Имрон сураси, 134-136 оятлар).
Юқоридаги оятларда “фаровонлик ва тангликда ҳам хайр-садақа қилувчилар” деб, тақодорларнинг сифатлари баён этилди. Ҳар доим эҳсон қилиш ҳамманинг қўлидан келавермайди. Чунки эҳсон қилиш мардларнинг иши, ихлосли кишиларнинг амаллари бўлиб, баъзан кишига малол ҳам келади. Лекин ҳақиқий тақводорлар эҳсон қилишдан асло оғринмайдилар. Энг улуғ амал ҳисобланган эҳсон орқали жамиятда тенглик пайдо бўлади. Қуръони каримда бундай дейилади:
«Аллоҳнинг Китобини тиловат қиладиган, намозни баркамол адо этадиган ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан махфий ва ошкора эҳсон қиладиган зотлар сира касод бўлмайдиган тижоратдан (ажру савоб бўлишидан) умидвордирлар. Зеро, (Аллоҳ) уларнинг ажрларини комил қилиб берур ва Ўз фазлини уларга янада зиёда қилур. Албатта, У мағфиратли ва ўта шукр қилувчидир» (Фотир сураси, 29-30 оятлар).
Роббимиз шунчалар карамли Зотки, бизни бой қилди, беҳожат қилди, бизга мол дунё берди. Яна Ўзи шу мол дунёимиздан муҳтожларга эҳсон қилишни қалбимизга илҳом қилди, яна Ўзи бунинг учун фақирларни рўпара қилиб қўйди, яна Ўзи қилган эҳсонимизни даргоҳида қабул қилди, яна қабул қилинган эҳсонимизга Ўзи ажру савоблар ёзиб қўйди, яна Ўзи шу эҳсонимиз эвазига сарфлаган мол-мулкимизнинг ўрнини тўлдириб ҳам қўйди, энди охиратда Ўзи бу холис, солиҳ амаллар туфайли жаннатларга ҳам киритиб қўяди, иншоаллоҳ.
Жаҳонгир ТОШТЕМИРОВ,
Фарғона тумани “Абу Бакр Сиддиқ” масжиди имом-хатиби