Рамазон ўгитлари
Ёшлик пайтларимизда катта бувим оила аъзоларимизни доимо эрта туришга, хонадонларни озода ва покиза сақлашга тарғиб қилар эди. Мурғак чоғларимданоқ қулоғимга сингиб қолган сўзлари шу эди: “Эрта турган кишини, худо ўнглар ишини”. Ҳаттоки, баъзи оилалар ҳақида фикр сўралганда: “У хонадоннинг аёли эрта туради. Аллоҳдан яхшиликларни сўрайди. Шунинг учун унинг хонадони тартибли ва барокатли”, дердилар.
Йиллар мобайнида хизмат юзасидан кўплаб хонадонларга киришга тўғри келди. Баъзиларини кўриб ибрат олсак, яна бошқаларини тинглаб, ислоҳ қилишга, муросага келтириб, яраштиришга ҳаракат қиламиз. Бу билан кимнингдир айбини айтиш, ошкор қилиш эмас, балки ён атрофимизда учраётган бу иллат хонадонлардан файз-баракотни кеткизаётгани, оилаларнинг бузилиб кетишига сабаб бўлаётганига жамоатчилик эътиборини қаратиш, холос.
Қайноналардан бири билан бўлиб ўтган суҳбатдан иқтибос келтирсам:
– Келин туширганимга ўн икки йилдан ошди. Аввалида келинимнинг уйқуни яхши кўришини ёшлигига, кейинчалик ҳомиладорлигига йўйдим. Яхши гапириб тушунтирдим. Ўғлим азонда хизматга кетади. Эр-хотин ўртасидаги кўп жанжаллар аёлининг эрта турмаслиги сабабли содир бўлади. Минг афсус, ёшлигидан одат бўлмагани учун шунча йил ўтса ҳам, эрта туришга ўрганолмади. Қиз ўстираётган аёллар фарзандларига эрта туришни ўргатишсин. Сиз шуни аёлларга етказинг, –дея илтимос қилди.
Дарҳақиқат, динимиз ҳам эрта турган кишининг руҳи тетик ва ишлари баракали бўлишини таъкидлайди. Айниқса, бу борада Расулимиз саллаллоҳу алайҳи васаллам барчага ибрат эдилар. Ойша розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади: “Барвақт туриб ризқларингизни талаб қилинглар. Зеро, куннинг аввали барака ва нажот вақтидир” (Имом Баззор ва Табароний ривояти).
Фотима бинту Муҳаммад розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Мен субҳ пайтида ухлаб ётган эдим. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам менинг олдимдан ўтиб қолдилар ва оёқлари билан мени турғазиб: “Эй қизим тур, Раббингнинг ризқ тақсимлашига шоҳид бўл ва зинҳор ғофиллардан бўлма! Зеро, Аллоҳ таоло тонг отгандан қуёш чиққунгача бўлган вақт ичида одамларнинг ризқларини тақсимлайди”, дедилар.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом барвақт ризқ талаб қилишга ундаб, тонг пайтида ғафлат ҳолидан чиқариш мақсадида ўз умматлари ҳаққига хайр ва барака сўраб дуо қилганлар. У Зот алайҳиссалом: “Аллоҳим, умматимнинг барвақт қилган ишларини баракали қилгин”, дея сўраганлар.
Минг афсуски, кўпчилик аёл ва қизларимиз олтинга тенг вақтларини беҳудага сарфлаб, ярим кечагача ижтимоий тармоқларда кимнидир ҳаётини кузатиш, маъносиз сериалларни томоша қилиш билан банд. Тиббиёт ва руҳиятшунос олимлар ҳам эрта ётиб, эрта туриш инсон соғлиги, руҳияти учун катта фойда бериши ҳақида айтишмоқда. Азал-азалдан эрта туриш диний ва миллий қадрият сифатида авлоддан-авлодга ўтиб келаётган энг гўзал одатларимиздан биридир. Хонадон бошлиқлари ота-оналар бу борада фарзандларига ўрнак бўлишса, бу суннатга эргашувчилар кўпайса, оилаларимиз файзли ва ҳаётимиз баракали бўлади.
Ҳилолахон Комилова,
Фарғона вилояти бош имом-хатибининг
хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси, вилоят бош отинойиси.
* * *
Ramazon o‘gitlari
Yoshlik paytlarimizda katta buvim oila a’zolarimizni doimo erta turishga, xonadonlarni ozoda va pokiza saqlashga targ‘ib qilar edi. Murg‘ak chog‘larimdanoq qulog‘imga singib qolgan so‘zlari shu edi: “Erta turgan kishini, xudo o‘nglar ishini”. Hattoki, ba’zi oilalar haqida fikr so‘ralganda: “U xonadonning ayoli erta turadi. Allohdan yaxshiliklarni so‘raydi. Shuning uchun uning xonadoni tartibli va barokatli”, derdilar.
Yillar mobaynida xizmat yuzasidan ko‘plab xonadonlarga kirishga to‘g‘ri keldi. Ba’zilarini ko‘rib ibrat olsak, yana boshqalarini tinglab, isloh qilishga, murosaga keltirib, yarashtirishga harakat qilamiz. Bu bilan kimningdir aybini aytish, oshkor qilish emas, balki yon atrofimizda uchrayotgan bu illat xonadonlardan fayz-barakotni ketkizayotgani, oilalarning buzilib ketishiga sabab bo‘layotganiga jamoatchilik e’tiborini qaratish, xolos.
Qaynonalardan biri bilan bo‘lib o‘tgan suhbatdan iqtibos keltirsam:
– Kelin tushirganimga o‘n ikki yildan oshdi. Avvalida kelinimning uyquni yaxshi ko‘rishini yoshligiga, keyinchalik homiladorligiga yo‘ydim. Yaxshi gapirib tushuntirdim. O‘g‘lim azonda xizmatga ketadi. Er-xotin o‘rtasidagi ko‘p janjallar ayolining erta turmasligi sababli sodir bo‘ladi. Ming afsus, yoshligidan odat bo‘lmagani uchun shuncha yil o‘tsa ham, erta turishga o‘rganolmadi. Qiz o‘stirayotgan ayollar farzandlariga erta turishni o‘rgatishsin. Siz shuni ayollarga yetkazing, –deya iltimos qildi.
Darhaqiqat, dinimiz ham erta turgan kishining ruhi tetik va ishlari barakali bo‘lishini ta’kidlaydi. Ayniqsa, bu borada Rasulimiz sallallohu alayhi vasallam barchaga ibrat edilar. Oysha roziyallohu anho Rasululloh sallallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladi: “Barvaqt turib rizqlaringizni talab qilinglar. Zero, kunning avvali baraka va najot vaqtidir” (Imom Bazzor va Tabaroniy rivoyati).
Fotima bintu Muhammad roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Men subh paytida uxlab yotgan edim. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi vasallam mening oldimdan o‘tib qoldilar va oyoqlari bilan meni turg‘azib: “Ey qizim tur, Rabbingning rizq taqsimlashiga shohid bo‘l va zinhor g‘ofillardan bo‘lma! Zero, Alloh taolo tong otgandan quyosh chiqqungacha bo‘lgan vaqt ichida odamlarning rizqlarini taqsimlaydi”, dedilar.
Payg‘ambarimiz alayhissalom barvaqt rizq talab qilishga undab, tong paytida g‘aflat holidan chiqarish maqsadida o‘z ummatlari haqqiga xayr va baraka so‘rab duo qilganlar. U Zot alayhissalom: “Allohim, ummatimning barvaqt qilgan ishlarini barakali qilgin”, deya so‘raganlar.
Ming afsuski, ko‘pchilik ayol va qizlarimiz oltinga teng vaqtlarini behudaga sarflab, yarim kechagacha ijtimoiy tarmoqlarda kimnidir hayotini kuzatish, ma’nosiz seriallarni tomosha qilish bilan band. Tibbiyot va ruhiyatshunos olimlar ham erta yotib, erta turish inson sog‘ligi, ruhiyati uchun katta foyda berishi haqida aytishmoqda. Azal-azaldan erta turish diniy va milliy qadriyat sifatida avloddan-avlodga o‘tib kelayotgan eng go‘zal odatlarimizdan biridir. Xonadon boshliqlari ota-onalar bu borada farzandlariga o‘rnak bo‘lishsa, bu sunnatga ergashuvchilar ko‘paysa, oilalarimiz fayzli va hayotimiz barakali bo‘ladi.
Hilolaxon Komilova,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibining
xotin-qizlar masalalari bo‘yicha yordamchisi, viloyat bosh otinoyisi.