Шариатимиз ҳар бир нарсага меъёрни қўйди. Турмуш ҳаётимизда ҳам ўзимизга бўлган муносабатда ҳам бошқаларга бўлган муносабатда ҳам шариатимиз меъёру мезонларни жорий қилди. Мана шу мезондан ўтиш ҳаддан ошиш ҳисобланади. Мана шу мезон ва меъёрга етмаслик эса дангасалик бўлади.
Исроф – бу луғатда ҳаддан ошиш, белгиланган чегарани босиб ўтиш ҳисобланади. Исрофни Роғибул Асфахоний деган олим қуйидагича таърифлайди: “Исроф инсон ўзини ҳатти-ҳаракатларида фикру эътиқодда ҳаддан ошишидур”.
Исроф эътиқодда ҳам, ижтимоий ҳаётда бўлиши, шунингдек, молу давлатда ҳам исроф бўлади. Хусусан бугунги кунда тўй ва марака-маросимларини ўтказишни ўйлаб кўрмоғимиз керак. Тўй ва марака-маросимларини ҳозирги тартиби бизнинг фойдамизми, ё зараримизга ишлаяптими? Ёки фақатгина кўр-кўрона ҳолда одамлар кўриши ва эшитиши учунгина бўлиб қоляптими?
Тўйларни дабдаба қилиб ўтказамиз-у, катта тўйхоналарда худо берган неъматларни “сочамиз”, ёшгина келинга “тежамкор бўлмасангиз рўзғор бўлмайди” дея уқтириб, озгина камчилик қилса “баракамни кетказяпсан” дея айюҳаннос соламиз.
Бугунги тўйларимиз, бераётган зиёфатларимизда исроф деган нарсани эсдан чиқармаслигимиз лозим. Ҳаддан ошмаслигимиз, агар ҳаддимиздан ошсак, ўзимизга ҳам, жамиятга ҳам, оиламизга ҳам зиён олиб келишини эсимиздан чиқармаслигимиз лозим.
Ҳалимжон ОДИЛОВ,
Фарғона тумани “Ҳазрати Умар” масжиди имом хатиби
