Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларидан бирида шундай дейилади: Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан «Қабрларни зёрат қилинглар чунки у сизларга охиратни эслатади» Ибн Можа ривояти.
Қабр зиёрати пайғамбаримиз томонларидан рухсати берилган амаллардандир. Уламолар, валий ва солиҳ зотларнинг қабрларини зиёрат қилиш ҳукман бошқа қабрлар зиёрати каби бўлади, шаръан бу амал суннат ва фазилатли ишлардан ҳисобланади. Албатта қабр зиёратининг зиёратчига ҳам қабр соҳибига ҳам фойдалари бордир.
Зиёратчига бунда ибрат, эслатма олиш, дуоларининг қабул бўлиш эҳтимоли бўлса, қабр соҳибига эса саломнинг фойдаси, ҳақига дуо қилиниши ва унинг шодланиши бор.
Шайх Абдуллоҳ ал Ажмий айтади: «Қабрларни зиёрат қилиш суннат амаллардандир, биз нубувват оиласи вакиллари, бирор авлиё ёки яқинларимиздан бирининг қабри олдида нима қилмоғимиз керак? Албатта дуо, салом ва зикр қилмоғимиз лозим. Чунки биз табаррук жойда турибмиз рўпарамизда Аллоҳга суюклилардан бирининг қабри турибди, бу ишни (яъни қабр зиёрат қилиш, салом айтиш ва у ерда дуо қилишни) ҳаром ёки гуноҳ дейдиганларнинг гапига эътибор бермаймиз, зеро қабрларни зиёрат қилиш, салом бериш набавий суннатлардандир.
Абу Саъийд ал Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади «Қабр жаннат боғларидан бир боғдир ёки дўзаҳ чоҳларидан бир чоҳдир». Имом Термизий ривояти. Демак авлиёлар ва солиҳларнинг қабрларини зиёрат қилиб унда дуо қилинса гўё жаннат боғлари атрофида дуо қилингандек бўлади ва дуо ижобат бўлади, иншааллоҳ!
Солиҳ зотларнинг, авлиёларнинг қабрларини зиёрат қилишда фойда бордир.
Қабр зиёрати бидъат, унда дуо қилиш ҳаром дейдиганлар бу ишни салафлар қилмаганлар, бу кейин пайдо бўлган иш, шунинг учун жоизмас деб даъво қиладилар, аммо, Расулимиз бу ишни қилганлар, Оиша онамиз ва саҳобалар, тобеъинлар бу ишни қилишган. Манбаларда келадики:
Қадим даврларда Самарқанд аҳолиси қурғоқчиликдан шикоят қилиб ўз даврининг шайхларидан бирига маслаҳат учун боришади, шунда шайх у жамоани қаердан келганини сўрайди, улар Самарқанддан эканини айтадилар, шунда шайх «сизлар томонда имом Бухорийнинг қабрлари борку, шу зотни зиёрат қилинг ва шу зотни васила қилиб Аллоҳга дуо қилинг ҳожатингиз ечилади» дейди. Аҳоли шайхнинг айтганини қилишади ва диёрлари сувга сероб бўлади. Аллоҳ аждодларимиз буюк зотларнинг баракотидан юртимизга абадий тинчлик, саломатлик, ризқимизга кенгликни насиб этсин.
Расулхон Убайдуллаев,
Наманган шаҳри “Яҳёхон тўра” жоме
масжиди имом ноиби.
***
Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam hadislaridan birida shunday deyiladi: Abu Hurayra roziyallohu anhudan «Qabrlarni zyorat qilinglar chunki u sizlarga oxiratni eslatadi» Ibn Moja rivoyati.
Qabr ziyorati payg‘ambarimiz tomonlaridan ruxsati berilgan amallardandir. Ulamolar, valiy va solih zotlarning qabrlarini ziyorat qilish hukman boshqa qabrlar ziyorati kabi bo‘ladi, shar’an bu amal sunnat va fazilatli ishlardan hisoblanadi. Albatta qabr ziyoratining ziyoratchiga ham qabr sohibiga ham foydalari bordir.
Ziyoratchiga bunda ibrat, eslatma olish, duolarining qabul bo‘lish ehtimoli bo‘lsa, qabr sohibiga esa salomning foydasi, haqiga duo qilinishi va uning shodlanishi bor.
Shayx Abdulloh al Ajmiy aytadi: «Qabrlarni ziyorat qilish sunnat amallardandir, biz nubuvvat oilasi vakillari, biror avliyo yoki yaqinlarimizdan birining qabri oldida nima qilmog‘imiz kerak? Albatta duo, salom va zikr qilmog‘imiz lozim. Chunki biz tabarruk joyda turibmiz ro‘paramizda Allohga suyuklilardan birining qabri turibdi, bu ishni (ya’ni qabr ziyorat qilish, salom aytish va u yerda duo qilishni) harom yoki gunoh deydiganlarning gapiga e’tibor bermaymiz, zero qabrlarni ziyorat qilish, salom berish nabaviy sunnatlardandir.
Abu Sa’iyd al Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi «Qabr jannat bog‘laridan bir bog‘dir yoki do‘zah chohlaridan bir chohdir». Imom Termiziy rivoyati. Demak avliyolar va solihlarning qabrlarini ziyorat qilib unda duo qilinsa go‘yo jannat bog‘lari atrofida duo qilingandek bo‘ladi va duo ijobat bo‘ladi, inshaalloh!
Solih zotlarning, avliyolarning qabrlarini ziyorat qilishda foyda bordir.
Qabr ziyorati bid’at, unda duo qilish harom deydiganlar bu ishni salaflar qilmaganlar, bu keyin paydo bo‘lgan ish, shuning uchun joizmas deb da’vo qiladilar, ammo, Rasulimiz bu ishni qilganlar, Oisha onamiz va sahobalar, tobe’inlar bu ishni qilishgan. Manbalarda keladiki:
Qadim davrlarda Samarqand aholisi qurg‘oqchilikdan shikoyat qilib o‘z davrining shayxlaridan biriga maslahat uchun borishadi, shunda shayx u jamoani qayerdan kelganini so‘raydi, ular Samarqanddan ekanini aytadilar, shunda shayx «sizlar tomonda imom Buxoriyning qabrlari borku, shu zotni ziyorat qiling va shu zotni vasila qilib Allohga duo qiling hojatingiz yechiladi» deydi. Aholi shayxning aytganini qilishadi va diyorlari suvga serob bo‘ladi. Alloh ajdodlarimiz buyuk zotlarning barakotidan yurtimizga abadiy tinchlik, salomatlik, rizqimizga kenglikni nasib etsin.
Rasulxon Ubaydullayev,
Namangan shahri “Yahyoxon to‘ra” jome
masjidi imom noibi.
