Рўза банда ва Роббисининг ўртасидаги сир бўлиб, унинг мукофотини ҳам Ўзи бериши ваъда қилинган. Емаслик, ичмаслик, ҳар нарсага сабр қилиш ва шаҳватни тарк этиш билан нафсни синдириш Рамазон ойидаги тақводир.
Рўза тутишнинг ҳикматларидан бири, ахлоқий иллатлардан халос бўлиш экани баён қилинган. Рамазон ойи ёлғон, ғазаб, ғийбат, чақимчилик, сўкиниш, гина-адоват сақлаш каби ёмон иллатлардан банда фориғ бўлиши учун муносиб онлардир.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “…Рўза – қалқондир. Энди сизлардан ким Рамазонда рўза тутса, фаҳш сўзларни сўзламасин, овозини баландлатмасин. Агар уни бирор киши сўкса ёки у билан уришмоқчи бўлса ҳам «мен рўзадорман, мен рўзадорман», деб айтсин”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Бошқа бир ҳадисда эса Ибн Ҳузайма розияллоҳу анҳу ривоят қилади: Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Агар сен рўзадор бўлсанг бирор кишини сўкма, агар сени бирор киши сўкса ҳам «мен рўзадорман» деб айт! Агар турган бўлсанг ўтириб ол, ғазабинг сўнади (Бошқа бир ривоятда, ўтирганингда ҳам кетмаса, таҳорат қил ва икки ракат намоз ўқи дейилган)”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Инсон табиий муҳтож бўлган еб-ичишдан ўзини тийиш ила асло эҳтиёжи бўлмаган ёлғон сўз, ғазабланиш ва чақимчилик каби ишлар билан машғул бўлишида манфаат қозонмайди. Чунки рўза тутиш билан нафс истаги синади ва у иймон тақозо этган нарсага бўйсуна бошлайди. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай дедилар: “Ким ёлғон гапиришни ва ёлғонга амал қилишни ташламас экан, Аллоҳ таоло унинг таомланиш ва ичимликдан тийилишига асло муҳтож эмас” (Имом Бухорий ривояти).
Ҳадисда, айнан ёлғон сўз ва унинг шериклари бўлган ғийбат, чақимчилик, ҳасад, хиёнат ва зулм каби иллатлар тарк қилинмас экан, Аллоҳ таоло ундай кимсаларнинг очлигига муҳтож эмаслиги таъкидланган.
Рамазон ойида савобли ишлар қилган ва гуноҳу зулмлардан тийилган кишига Аллоҳ таолонинг раҳмати чексиз. Ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ айтади: “Киши ёлғон гапириш, ғазаб қилиш ва сўкиниш каби ёмон иллатларни тарк қилмас экан, унинг рўза тутишида савоб йўқ. Ёлғон сўз ва унинг шерикларидан сақланган кишиларгина мукофотларга эга бўлади”
Ибн Мунир: “Ҳадисда, таом ва ичимликдан тийилишига Аллоҳ таоло муҳтож эмас” дейилиши билан ундай кимсаларнинг амаллари қабул бўлмаслиги ишора этилган…”, дейди.
Соддароқ қилиб айтганда, рўза гўё бадан бўлса, унинг либоси солиҳ амаллар бўлади. Шу боис банда бутун вужуди билан рўза тутмоғи лозим. Ҳатто бошқалардан тазйиқ етганида ҳам “мен рўзадорман”, дея ғазабига ҳоким бўла олмоғи керак.
Исломда бошқаларга озор бериш ҳам ва ўзимизни зарарга қўйишимиз ҳам мумкин эмас.
Саъийд ибн Саъд ибн Синан Худрий розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай деганлар: “Зарар бериш ҳам, зарарланиш ҳам йўқ” (Имом термизий ривояти).
Шундай улуғ кунларда олганимиз рухий тарбиямизни, хаётимиз давомида амалини қилиб боришимизни насиб қилсин!
Парвардигор жамолини кўриш ва Раййон эшигидан кириб, абадий жаннатга мушарраф бўлиш ҳар бир банданинг орзусидир. Бунинг учун зиммамиздаги буюрилган нарсаларни қилиб, қайтарилганларини тарк қилмоғимиз керак. Аллоҳ таоло барчаларимизнинг тутаётган рўзаларимизни нуқсонсиз ва бериё қабул қилган бўлсин!
Расулхон Ахроров
Қува тумани бош имом хатиби
* * *
Ro‘za banda va Robbisining o‘rtasidagi sir bo‘lib, uning mukofotini ham O‘zi berishi va’da qilingan. Yemaslik, ichmaslik, har narsaga sabr qilish va shahvatni tark etish bilan nafsni sindirish Ramazon oyidagi taqvodir.
Ro‘za tutishning hikmatlaridan biri, axloqiy illatlardan xalos bo‘lish ekani bayon qilingan. Ramazon oyi yolg‘on, g‘azab, g‘iybat, chaqimchilik, so‘kinish, gina-adovat saqlash kabi yomon illatlardan banda forig‘ bo‘lishi uchun munosib onlardir.
Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “…Ro‘za – qalqondir. Endi sizlardan kim Ramazonda ro‘za tutsa, fahsh so‘zlarni so‘zlamasin, ovozini balandlatmasin. Agar uni biror kishi so‘ksa yoki u bilan urishmoqchi bo‘lsa ham «men ro‘zadorman, men ro‘zadorman», deb aytsin”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Boshqa bir hadisda esa Ibn Huzayma roziyallohu anhu rivoyat qiladi: Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Agar sen ro‘zador bo‘lsang biror kishini so‘kma, agar seni biror kishi so‘ksa ham «men ro‘zadorman» deb ayt! Agar turgan bo‘lsang o‘tirib ol, g‘azabing so‘nadi (Boshqa bir rivoyatda, o‘tirganingda ham ketmasa, tahorat qil va ikki rakat namoz o‘qi deyilgan)”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Inson tabiiy muhtoj bo‘lgan yeb-ichishdan o‘zini tiyish ila aslo ehtiyoji bo‘lmagan yolg‘on so‘z, g‘azablanish va chaqimchilik kabi ishlar bilan mashg‘ul bo‘lishida manfaat qozonmaydi. Chunki ro‘za tutish bilan nafs istagi sinadi va u iymon taqozo etgan narsaga bo‘ysuna boshlaydi. Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday dedilar: “Kim yolg‘on gapirishni va yolg‘onga amal qilishni tashlamas ekan, Alloh taolo uning taomlanish va ichimlikdan tiyilishiga aslo muhtoj emas” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hadisda, aynan yolg‘on so‘z va uning sheriklari bo‘lgan g‘iybat, chaqimchilik, hasad, xiyonat va zulm kabi illatlar tark qilinmas ekan, Alloh taolo unday kimsalarning ochligiga muhtoj emasligi ta’kidlangan.
Ramazon oyida savobli ishlar qilgan va gunohu zulmlardan tiyilgan kishiga Alloh taoloning rahmati cheksiz. Ibn Hajar Asqaloniy rahmatullohi alayh aytadi: “Kishi yolg‘on gapirish, g‘azab qilish va so‘kinish kabi yomon illatlarni tark qilmas ekan, uning ro‘za tutishida savob yo‘q. Yolg‘on so‘z va uning sheriklaridan saqlangan kishilargina mukofotlarga ega bo‘ladi”
Ibn Munir: “Hadisda, taom va ichimlikdan tiyilishiga Alloh taolo muhtoj emas” deyilishi bilan unday kimsalarning amallari qabul bo‘lmasligi ishora etilgan…”, deydi.
Soddaroq qilib aytganda, ro‘za go‘yo badan bo‘lsa, uning libosi solih amallar bo‘ladi. Shu bois banda butun vujudi bilan ro‘za tutmog‘i lozim. Hatto boshqalardan tazyiq yetganida ham “men ro‘zadorman”, deya g‘azabiga hokim bo‘la olmog‘i kerak.
Islomda boshqalarga ozor berish ham va o‘zimizni zararga qo‘yishimiz ham mumkin emas.
Sa’iyd ibn Sa’d ibn Sinan Xudriy roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadisda Payg‘ambarimiz alayhissalom bunday deganlar: “Zarar berish ham, zararlanish ham yo‘q” (Imom termiziy rivoyati).
Shunday ulug‘ kunlarda olganimiz ruxiy tarbiyamizni, xayotimiz davomida amalini qilib borishimizni nasib qilsin!
Parvardigor jamolini ko‘rish va Rayyon eshigidan kirib, abadiy jannatga musharraf bo‘lish har bir bandaning orzusidir. Buning uchun zimmamizdagi buyurilgan narsalarni qilib, qaytarilganlarini tark qilmog‘imiz kerak. Alloh taolo barchalarimizning tutayotgan ro‘zalarimizni nuqsonsiz va beriyo qabul qilgan bo‘lsin!
Rasulxon Axrorov
Quva tumani bosh imom xatibi