Фарзанд ҳақиқатда Аллоҳ таоло томонидан инсониятга берилган бебаҳо неъматдир. Бу ҳақда Аллоҳ Қуръони каримда марҳамат қилиб айтади: “Осмонлару ернинг мулки Аллоҳникидир. У зот хоҳлаган нарсасини яратур. У зот хоҳлаган кишисига қизлар ҳадя этур ва хоҳлаган кишисига ўғиллар ҳадя этур. Ёки уларни жуфтлаб ўғил-қиз қилиб берур ва хоҳлаган кишисини туғмас қилур” (Шуро сураси, 49-50-оятлар).
Фарзанд Яратган томондан инсониятга ҳеч бир эвазсиз бериладиган неъмат экан, Яратган биздан шу фарзанд тарбиясига масъулиятли бўлишга буюради. Бу ҳақда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ота-она ўз фарзандига гўзал одобдан афзалроқ нарсани бера олмайди”, дедилар.
Динларнинг мукаррами ва мукаммали бўлган Ислом мана ўн беш асрдирки, инсонни тарбиялашни, айниқса, болаларга одоб ва ахлоқдан пухта таълим-тарбия беришни энг муҳим вазифа ўрнида кўриб келмоқда. Чунки жамият аъзоларининг яхши хулқли, ҳалол ва пок бўлишини орзу қилсангу, аммо ўша жамиятнинг келажаги бўлмиш болалар тарбияси хақида қайғурмасак, ниятларимиз сароблигича қолаверади. Чунки ватанни келажаги қандай авлодларга қолаётганлигига боғлиқ бўлади. Агар биз ота-оналар келажагимиз бўлган фарзанларимизни одоб-ахлоқли, маънавияти юксак, ўзлигини англаш руҳида, ватанига содиқ, ҳозирги ахборот хуружларининг салбий таъсиридан асраб тарбия қилсак, биз ишониб топшираётган ватанимиз келажаги ҳам буюк бўлади. Аксинча одоб-ахлоқига эътибор бермасак, миллий қадриятларимиз, урф-одат ва анъаналаримизга тўғри келмайдиган бошқача одатларга тақлид қилишларига бефарқ бўлсак, ватаннинг келажагига бефарқ бўлган бўламиз. Бу ҳақда муҳтарам Президентимиз ҳам чиқишларида ниҳоятда таъсирли ва ўринли гапни таъкидлаб ўтгандилар: “Кейинги йилларда халқимиз ўртасида кенг тарқалган “Ўз уйингни ўзинг асра!” деган даъватга бугун “Ўз болангни ўзинг асра!” деб қўшимча киритиш вақти келди, деб ўйлайман”.
Кейинги ўринларда фарзанд тарбиясига ким кўпроқ масъул деган савол ўртага ташлана бошлади. Баъзилар боғча, мактаб, таълим даргоҳлари деса, бошқалар ота-оналар деган жавобни айтмоқдалар.Аввало фарзандни сен тарбияланишинг керак деб уёқ – буёққа ирғитиб ўйнайдиган копток эмас, буни тарбиясига масъулият билан қараладиган неъматдир. Бу хақда Саъдий Шерозий ўз сўзларида таъкидлаб айтадиларки: “Оилада асосий таянч отадир.У масъулиятли тарбиячидир. Ота ўз болаларини тарбиялаши, ўқитиши, ҳунарга ўргатиши, жисмонан чиниқтириши керак”. Фарзанд тарбиясига кўпроқ масъул аввало ота-она экан, қолганлар эса фақат кўмакчи вазифаси ўтар эканлар. Бу ўринда буюк бобакалонларимиздан бўлган Абдулла Авлоний “Туркий гулистон ёхуд ахлоқ” китобида бундай келтиради: “Аллоҳ таоло инсонларни асл хилқатада истеъдод ва қобилиятли, яхши билан ёмонни, фойда билан зарарни, оқ билан қорани ажратадиган қилиб яратган. Лекин инсондаги бу қобилиятни камолга етказиш тарбия билан бўлур. Қуш уясида кўрганини қилур”.
Худонинг раҳмати файзи ҳама инсонга яксардур,
Ва лекин тарбият бирла етушмак шарти акбардур.
Туғиб ташлов-ла бўлмас бола, бўлғай бало сизға,
Вужуди тарбият топса, бўлур ул раҳнамо сизга.
Темирчининг боласи тарбият топса, бўлур олим,
Бузилса хулқи, Луқмон ўғли бўлса, бўлғуси золим,
Ёмонларга қўшилди Нуҳнинг ўғли, бўлди беимон,
Юруди Каҳф ити хўблар-ла бўлди оти инсон.
Юқоридагилардан хулоса қилиб ватанимиз келажаги бўлган фарзандларимиз тарбиясига масъулиятли бўлишимизда Яратган ўзи барчаларимизга ғайрат-шижоат, тавфиқ ва ҳидоят ато этсин!
Бозорали ХОМИДОВ,
Қува тумани “Қўшкечик” масжиди имом-хатиби