Бутун дунёда, хусусан ислом оламида тинчликни ўрнатиш, мусулмонлар эҳтиёжини таъминлаш ва уммат бирлигини мустаҳкамлаш йўлида исломий ташкилотлар фаолият олиб боради. Мана шундай нуфузли муассасалардан бири Мусулмон донишмандлар кенгаши ҳисобланади.
Хабар бериб келаётганимиздек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари ушбу Кенгаш аъзоси сифатида фаол қатнашиб келмоқдалар. Яқинда ижтимоий тармоқларда мазкур Кенгаш аъзоларининг дунёдаги воқеа-ҳодисаларга муносабатлари эълон қилинди. Жумладан, Миср Араб Республикаси Бош имоми, ал-Азҳар мажмуаси раҳбари, Шайх Аҳмад Тоййиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари, Малайзия Вақф ишлари вазири доктор Зулкифл бин Муҳаммад ал-Бакрий, Ислом фиқҳи академияси аъзоси Доктор Аҳмад Абдулазиз Ҳаддод ва Ливан давлати уламоси Шайх Саййид Али ал-Амин кабиларнинг чиқишларидан қуйидаги иқтибослар келтирамиз.
Миср Араб Республикаси Бош имоми, ал-Азҳар мажмуаси раҳбари, Шайх Аҳмад Тоййиб:
“Айрим бандалар фақатгина уларга неъматлар етиб турганидагина шукр қиладилар. Аслида банда ҳар бир ҳолат учун шукр қилиши лозим. Аммо бундай бандалар жуда оз. Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Бандаларимдан шукр қилгувчилари оздир” деб хитоб қилган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тунги намозда туравериб, ҳаттоки оёқлари шишиб кетарди. Шунда У зотга: “Сизнинг аввалги-ю охирги гуноҳларингиз кечирилганку” дейилса. У зот алайҳиссалом: “Шукр қилувчи банда бўлмайинми?” деган эканлар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, Муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар:
“Ҳозирги кунда дунёда, хусусан, Ислом оламида тинчликни ўрнатиш, уламолар ҳамкорлигини ривожлантириш, мусулмонлар эҳтиёжини таъминлаш, уммат бирдамлиги ва бағрикенгликни мустаҳкамлаш жуда муҳим аҳамият касб этмоқда. Таъкидлаш керакки, ушбу йўналишларда Мусулмон донишмандлар кенгаши салмоқли ишларни амалга оширмоқда. Зеро, Аллоҳ таоло инсонларни яхшилик йўлида ҳамкорлик қилишга чақириб, шундай хитоб қилади: “Яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилинг, гуноҳ ва душманлик йўлида ҳамкорлик қилманг!”.
Албатта, яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилиш – жамиятда тотувлик ва биродарликнинг асосидир. Саййидимиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам жуда кўп ҳадисларида ҳамкорлик ва бирдамликка чақирганлар. Хусусан, У зот алайҳиссалом: “Мўмин-мўминга нисбатан ҳудди бир бино каби. Улар бир-бирларини мустаҳкам тутиб туришади”, деганлар. Бошқа ҳадисда эса, “Сизлардан бирортангиз ўзи учун яхши кўрган нарсани биродари учун ҳам раво кўрмагунча мўмин бўла олмайди”, дейилган”.
Малайзия Вақф ишлари вазири доктор Доктор Зулкифл бин Муҳаммад ал-Бакрий:
“Азиз дўстлар! Бугун ҳар биримиз ниҳоятда қадрига етишимиз керак бўлган неъматлардан бири – тинчликдир. Тинчликнинг қиймати бебаҳо. Тинчлик бу – фақатгина урушнинг бўлмаслиги эмас, балки тинчлик бу – ички ва ташқи хотиржамлик, барқарорликдир. Бунинг учун жамиятдаги ҳар бир фуқаронинг ҳақ-ҳуқуқларини ҳурмат қилиш, ижтимой ҳимоя қилиниши лозим. Тинчлик – турли миллат вакилларига тенг адолатли муносабатда бўлиш, камситмаслик, ҳуқуқларини ҳимоя қилишни ҳам назарда тутади. Аллоҳ таоло Ер юзидаги жамики инсониятга тинчлик ва омонлик ато этсин!”
Ислом фиқҳи академияси аъзоси Доктор Аҳмад Абдулазиз Ҳаддод (БАА):
“Аллоҳ таоло бутун инсониятни яратди. Роббисини таниш, фақат Ўзига ибодат қилиш ва яхши амаллар ила Ер юзини обод этиш учун Ўзининг халифаси (ўринбосари) қилди. Аллоҳ таоло: “Эй, инсонлар! Дарҳақиқат, Биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик”, дея жамики башариятга марҳамат қилди.
Аллоҳ таоло одамларнинг бирга яшаши учун ўзаро танишишни яратилишдан мақсад қилди. Албатта, ҳеч бир инсон жамиятдан, одамлардан айри ҳолатда яшай олмайди. Жамиятда ҳар бир инсоннинг ўзгаларга манфаат ва яхшилик етказишда муҳим ўрни бор. Зеро, одамлар ўзаро муомалалари бир-бирларига боғлиқдир. Аллоҳ таоло: “айримларининг даражаларини айримларидан устун қилиб қўйганмиз” деб марҳамат қилган.
Одамзот яратилганидан тортиб бугунгача бир-бирини тутиб турадиган бино кабидирлар, ҳар бири бошқасига хизмат қилади, бундан ҳатто баъзилар бехабар бўлади. Буларнинг барчаси инсоният адоват ва можарода эмас, балки тинчлик ва ҳамжиҳатликда бирга яшаши зарурлигини таъкидлайди. Демак, инсонлар яхшилик йўлида ҳамкор бўлишлари, ёмонликларга эса биргаликда қарши курашишлари лозим. Зеро, Аллоҳ таоло бузғунчиликни севмайди!”.
Ливан давлати уламоси Шайх Саййид Али ал-Амин:
“Бир жамиятда яшовчи фуқаролар тенг ҳуқуққа эга. Зеро, одамлар ҳуқуқ ва бурчлари тенг бўлмаган ҳолда фақат миллатга мансублиги билан тенг деб ҳисобланиши мумкин эмас. Ислом дини турли миллатга мансуб кишиларга ҳам адолат қилишга чақиради. Аллоҳ таоло: “Агар одамлар орасида ҳукм қилсангиз, адолат ила ҳукм қилишни амр қилур” (Нисо сураси, 58-оят), деб хитоб қилади.
Адолат ва бағрикенглик шариат буюрган, ўзаро бир-биримиз билан муносабатларимизни бошқарадиган тамойилдир.”
* * *
Butun dunyoda, xususan islom olamida tinchlikni o‘rnatish, musulmonlar ehtiyojini ta’minlash va ummat birligini mustahkamlash yo‘lida islomiy tashkilotlar faoliyat olib boradi. Mana shunday nufuzli muassasalardan biri Musulmon donishmandlar kengashi hisoblanadi.
Xabar berib kelayotganimizdek, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari ushbu Kengash a’zosi sifatida faol qatnashib kelmoqdalar. Yaqinda ijtimoiy tarmoqlarda mazkur Kengash a’zolarining dunyodagi voqea-hodisalarga munosabatlari e’lon qilindi. Jumladan, Misr Arab Respublikasi Bosh imomi, al-Azhar majmuasi rahbari, Shayx Ahmad Toyyib, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari, Malayziya Vaqf ishlari vaziri doktor Zulkifl bin Muhammad al-Bakriy, Islom fiqhi akademiyasi a’zosi Doktor Ahmad Abdulaziz Haddod va Livan davlati ulamosi Shayx Sayyid Ali al-Amin kabilarning chiqishlaridan quyidagi iqtiboslar keltiramiz.
Misr Arab Respublikasi Bosh imomi, al-Azhar majmuasi rahbari, Shayx Ahmad Toyyib:
“Ayrim bandalar faqatgina ularga ne’matlar yetib turganidagina shukr qiladilar. Aslida banda har bir holat uchun shukr qilishi lozim. Ammo bunday bandalar juda oz. Alloh taolo Qur’oni karimda: “Bandalarimdan shukr qilguvchilari ozdir” deb xitob qilgan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam tungi namozda turaverib, hattoki oyoqlari shishib ketardi. Shunda U zotga: “Sizning avvalgi-yu oxirgi gunohlaringiz kechirilganku” deyilsa. U zot alayhissalom: “Shukr qiluvchi banda bo‘lmayinmi?” degan ekanlar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, Muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar:
“Hozirgi kunda dunyoda, xususan, Islom olamida tinchlikni o‘rnatish, ulamolar hamkorligini rivojlantirish, musulmonlar ehtiyojini ta’minlash, ummat birdamligi va bag‘rikenglikni mustahkamlash juda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ta’kidlash kerakki, ushbu yo‘nalishlarda Musulmon donishmandlar kengashi salmoqli ishlarni amalga oshirmoqda. Zero, Alloh taolo insonlarni yaxshilik yo‘lida hamkorlik qilishga chaqirib, shunday xitob qiladi: “Yaxshilik va taqvo yo‘lida hamkorlik qiling, gunoh va dushmanlik yo‘lida hamkorlik qilmang!”.
Albatta, yaxshilik va taqvo yo‘lida hamkorlik qilish – jamiyatda totuvlik va birodarlikning asosidir. Sayyidimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam juda ko‘p hadislarida hamkorlik va birdamlikka chaqirganlar. Xususan, U zot alayhissalom: “Mo‘min-mo‘minga nisbatan huddi bir bino kabi. Ular bir-birlarini mustahkam tutib turishadi”, deganlar. Boshqa hadisda esa, “Sizlardan birortangiz o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani birodari uchun ham ravo ko‘rmaguncha mo‘min bo‘la olmaydi”, deyilgan”.
Malayziya Vaqf ishlari vaziri doktor Doktor Zulkifl bin Muhammad al-Bakriy:
“Aziz do‘stlar! Bugun har birimiz nihoyatda qadriga yetishimiz kerak bo‘lgan ne’matlardan biri – tinchlikdir. Tinchlikning qiymati bebaho. Tinchlik bu – faqatgina urushning bo‘lmasligi emas, balki tinchlik bu – ichki va tashqi xotirjamlik, barqarorlikdir. Buning uchun jamiyatdagi har bir fuqaroning haq-huquqlarini hurmat qilish, ijtimoy himoya qilinishi lozim. Tinchlik – turli millat vakillariga teng adolatli munosabatda bo‘lish, kamsitmaslik, huquqlarini himoya qilishni ham nazarda tutadi. Alloh taolo Yer yuzidagi jamiki insoniyatga tinchlik va omonlik ato etsin!”
Islom fiqhi akademiyasi a’zosi Doktor Ahmad Abdulaziz Haddod (BAA):
“Alloh taolo butun insoniyatni yaratdi. Robbisini tanish, faqat O‘ziga ibodat qilish va yaxshi amallar ila Yer yuzini obod etish uchun O‘zining xalifasi (o‘rinbosari) qildi. Alloh taolo: “Ey, insonlar! Darhaqiqat, Biz sizlarni bir erkak (Odam) va bir ayol (Havvo)dan yaratdik hamda bir-birlaringiz bilan tanishishingiz uchun sizlarni (turli-tuman) xalqlar va qabila (elat)lar qilib qo‘ydik”, deya jamiki bashariyatga marhamat qildi.
Alloh taolo odamlarning birga yashashi uchun o‘zaro tanishishni yaratilishdan maqsad qildi. Albatta, hech bir inson jamiyatdan, odamlardan ayri holatda yashay olmaydi. Jamiyatda har bir insonning o‘zgalarga manfaat va yaxshilik yetkazishda muhim o‘rni bor. Zero, odamlar o‘zaro muomalalari bir-birlariga bog‘liqdir. Alloh taolo: “ayrimlarining darajalarini ayrimlaridan ustun qilib qo‘yganmiz” deb marhamat qilgan.
Odamzot yaratilganidan tortib bugungacha bir-birini tutib turadigan bino kabidirlar, har biri boshqasiga xizmat qiladi, bundan hatto ba’zilar bexabar bo‘ladi. Bularning barchasi insoniyat adovat va mojaroda emas, balki tinchlik va hamjihatlikda birga yashashi zarurligini ta’kidlaydi. Demak, insonlar yaxshilik yo‘lida hamkor bo‘lishlari, yomonliklarga esa birgalikda qarshi kurashishlari lozim. Zero, Alloh taolo buzg‘unchilikni sevmaydi!”.
Livan davlati ulamosi Shayx Sayyid Ali al-Amin:
“Bir jamiyatda yashovchi fuqarolar teng huquqqa ega. Zero, odamlar huquq va burchlari teng bo‘lmagan holda faqat millatga mansubligi bilan teng deb hisoblanishi mumkin emas. Islom dini turli millatga mansub kishilarga ham adolat qilishga chaqiradi. Alloh taolo: “Agar odamlar orasida hukm qilsangiz, adolat ila hukm qilishni amr qilur” (Niso surasi, 58-oyat), deb xitob qiladi.
Adolat va bag‘rikenglik shariat buyurgan, o‘zaro bir-birimiz bilan munosabatlarimizni boshqaradigan tamoyildir.”
