Alhidoya.uz
Advertisement
  • Бош саҳифа
  • Янгиликлар
    • Ўзбекистон
    • Жаҳон
  • Мақолалар
    • Мусулмоннинг одоби
    • Оилам – саодат масканим!
    • Таълим-тарбия
    • Ибратли ҳикоялар
    • Хислатли ҳикматлар
    • Аёллар саҳифаси
    • Саломатлик
  • Медиа
    • Видео
    • Фото
    • Аудио
  • Вакиллик
    • Вилоят вакиллиги
    • Имомлар фаолиятидан
    • Фиқҳ мактаби
    • Масжидлар
  • Бўлимлар
    • Яхши савол ярим илмдир
    • Рамазон
    • Савол-жавоб
    • Ислом ва иймон
    • Сийрат ва тарих
    • Ҳаж ва умра
  • Жаҳолатга қарши – маърифат!
    • Мақола
    • Видеомаъруза
    • Аудиомаъруза
No Result
View All Result
  • Бош саҳифа
  • Янгиликлар
    • Ўзбекистон
    • Жаҳон
  • Мақолалар
    • Мусулмоннинг одоби
    • Оилам – саодат масканим!
    • Таълим-тарбия
    • Ибратли ҳикоялар
    • Хислатли ҳикматлар
    • Аёллар саҳифаси
    • Саломатлик
  • Медиа
    • Видео
    • Фото
    • Аудио
  • Вакиллик
    • Вилоят вакиллиги
    • Имомлар фаолиятидан
    • Фиқҳ мактаби
    • Масжидлар
  • Бўлимлар
    • Яхши савол ярим илмдир
    • Рамазон
    • Савол-жавоб
    • Ислом ва иймон
    • Сийрат ва тарих
    • Ҳаж ва умра
  • Жаҳолатга қарши – маърифат!
    • Мақола
    • Видеомаъруза
    • Аудиомаъруза
No Result
View All Result
Alhidoya.uz
No Result
View All Result
Бош саҳифа Мақолалар

Ўзбекистон – Саудия Арабистони: қадим алоқалар ва муштарак қадриятлар

Ўзбекистон – Саудия Арабистони: қадим алоқалар ва муштарак қадриятлар
17
VIEWS
Facebookda ulashishTelegramda ulashish

Сўнгги йилларда Ўзбекистон ҳамда Саудия Арабистони ўртасидаги муносабатларда янги саҳифа очилди. Икки мамлакат ўртасидаги дўстона алоқалар, мунтазамлик касб этаётган учрашувлар, самимий мулоқотлар ўзаро ҳамкорлик ривожига катта туртки бермоқда. Аслида ҳам, Ўзбекистон ва Саудия халқлари ўртасидаги илмий-маданий алоқалар узоқ ўтмишга бориб тақалади.

Имом Бухорий, Маҳмуд Замахшарий, Абу Исо Термизий, Ҳаким Термизий, Хожа Муҳаммад Порсо каби алломаларимизнинг илмий фаолиятида икки муқаддас шаҳар – Макка ва Мадинанинг ўрни беқиёс. Маҳмуд Замахшарийга бошқа бирор кишига насиб этмаган “Жоруллоҳ” – “Аллоҳнинг қўшниси” деган улуғ ном берилгани фикримизни тўла қувватлайди.

Маълумотларга кўра, самарқандлик етук олим Шайх Али Самарқандий (1320-1442) ўн тўрт йил Маккада имомлик қилган.

Шунингдек, 1979 йилда Каъбатуллоҳнинг олтин эшигидаги ёзув ва безакларни ватандошимиз Абдураҳим Амин Бухорий (1917-1993) “сулс” хатида ёзиб бергани ҳам ҳақиқат. Амин Бухорий Қўқон хонлиги ҳудудида таваллуд топган бўлиб, 1920-йиллар бошларида оиласи билан Саудия Арабистонига кўчиб борган. 1960-йилларда Саудия Арабистонининг энг машҳур хаттоти сифатида шуҳрат қозонган.

Маълумки, ўтган асрларда муқаддас шаҳарлари зиёратига борган аждодларимизда ҳажнома ёки ҳаж сафари хотиралари ёзишдек гўзал анъана бўлган. Мазкур турдаги асарлар сирасига Ҳожи Абдураҳмон Самарқандийнинг “ар-Рисолатул муборака табйину аҳволи Маккатил муаззама вал Мадинатил мунаввара” (“Маккайи муаззама ва Мадинайи мунавваранинг баёни ҳақида муборак асар”, Мирзо Олим Махдум ибн Домулло Мирзо Раҳим Тошкандий (ваф. ХХ аср боши) томонидан ёзилган “Дар баёни роҳи ҳаж” (“Ҳаж йўллари баёни”), Муҳаммад Солиҳ Охунд Тошкандийнинг “Ҳажнома”, Сулаймонхўжа Улуғхўжа ўғли Нодимнинг “Ҳажномаи Нодим”, Қори Раҳматуллоҳ Возеҳнинг “Ғаройибул хабар фи ажойибис сафар” (“Ажойиб сафардаги ғаройиб хабарлар”), Холмуҳаммад ўғли Фурқатнинг “Ҳаж сафари хотиралари”, Исҳоқхон тўра Ибратнинг “Ҳаж сафари хотиралари”, Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг “Саёҳат хотиралари” каби асарларда Макка, Мадина ва Жидда каби шаҳарларнинг иқлими, табиати, ижтимоий, иқтисодий ва маданий ҳаётига доир қимматли тарихий маълумотлар келтириб ўтилган.

Жорий йилнинг 17-18 август кунлари давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёевнинг Саудия Арабистонига ташрифлари доирасида Мадинаи мунавварада Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг сийратлари ва ислом тамаддуни музейи билан танишиш асносида юртимизда улуғ алломалар номи билан илмий марказлар ташкил қилингани, ислом маданияти обидалари асраб-авайланаётганини таъкидлаб, Саудия олимларини Ўзбекистонга келиб, бу борада илмий ҳамкорликка даъват қилишлари замирида тарихий улуғ мақсад ётибди. Зеро, бугун ҳам муқаддас масжидарда ҳар куни “Устозуд дунё” (олам устози) Имом Бухорий, “буюк муҳаддислар устози” Абдулҳамид Кеший, буюк олтиликдан бири Имом Термизий ривоят қилган ҳадислар айтилади. Бу улуғ зотларнинг номлари зикр қилинади.

Ўрни келганда айтиш лозимки, икки томонлама ҳамкорлик алоқалари ривожида Ҳаж ва Умра сафарларининг аҳамияти алоҳида. Хусусан, ўтган асрларда Туркистон мусулмонлари Макка ва Мадинага асосан қуйидаги уч йўл орқали сафар қилишган: Биринчи йўналиш – Эрон ва Ироқ орқали ўтувчи йўл. Иккинчи йўналиш – Афғонистон, Ҳиндистон ва Ҳинд океани йўли. Учинчи йўналиш – Каспий денгизи, Озарбайжон, Грузия, Қора денгиз, Ўрта ер денгизи, Миср ва Қизил денгизи йўли.

Туркистондан Макка ва Мадинага олиб борувчи ушбу йўллар асрлар давомида халқимизнинг Арабистон билан ижтимоий, маданий, сиёсий, иқтисодий ва илмий алоқаларида муҳим роль ўйнаб келди.

Ислом оламида азалдан юртимиз мусулмонларига нисбатан ўзига хос ва мос ҳурмат шаклланган. Маълумотларда келтирилишича, ХХ аср бошларига қадар Макка ва Мадина шаҳарларида турли ҳомийлар ҳамда маҳаллий ҳукмдорлар томонидан Туркистондан борган зиёратчилар учун қулай шароит яратиш, уларнинг ҳаж ибодатини адо қилиш давомида қолишларига мўлжалланган 27 та вақф такялари, яъни ўзига хос мусофирхоналар фаолият юритган. Макка ва Мадина шаҳарларида зиёратчилар учун “Ўзбек”, “Бухоро”, “Нақшбандий”, “Марғиноний”, “Бухорий”, “Самарқандий”, “Тошкандий”, “Андижоний”, “Хўқандий” ва “Намангоний” каби номлар билан такялар ташкил этилган. Улар ўзбек халқининг миллий маданияти, урф-одатларига мос равишда қурилган ва таъмирланган. Уларда мусофирлар учун ўзбек миллий таомлари тортилган ҳамда Аҳмад Яссавий, Алишер Навоий, Бобораҳим Машраб каби ўзбек адабиёти вакилларининг шеърлари ўқилиб, ғазалхонликлар ташкил қилинган. Шу жиҳатдан, ушбу такяларни ўзига хос ўзбек миллий маданий масканлари ҳам дейиш мумкин.

Президент Шавкат Мирзиёевнинг Саудия Арабистонига қилган сафарларига доир лавҳаларни кузатар эканмиз халқаро ташкилотлар ва ҳукумат вакилларининг чуқур эҳтироми ҳамда эътирофидан асрий анъана ва алоқаларнинг бугунги ривожининг гувоҳи бўламиз. Мана шундай яқинлик ва мустаҳкам тарихий алоқалар билан Ўзбекистон ва Саудия Арабистони ҳамкорлиги бундан буён ҳам ҳар икки мамлакат халқлари фаровонлиги йўлида, чуқурлашиб боришининг энг ишончли гаровидир!

 

Жониев Музаффархон,
Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот
маркази бўлим бошлиғи,
тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD)

Калит сўзлар: алоқақадриятСаудия АрабистониЎзбекистон
УлашишУлашиш
Alhidoya.uz таҳририяти

Alhidoya.uz таҳририяти

Фарғона вилояти вакиллиги Ахборот хизмати

Олдинги мақола

Ислом эзгулик ва тинчлик динидир!

Кейинги мақола

Неъматларнинг шукронасини адо этайлик

Ўхшаш мақолалар

Фолбинга борманг, балки истихора қилинг!
Мақолалар

Фолбинга борманг, балки истихора қилинг!

03.06.2023
6
Ота-она фарзандига андоза
Мақолалар

Ота-она фарзандига андоза

03.06.2023
3
Дадамни яхши кўр! Худди мен сени яхши кўргандек…(бўлган воқеа)
Ибратли ҳикоялар

Дадамни яхши кўр! Худди мен сени яхши кўргандек…(бўлган воқеа)

25.05.2023
28

Сўнгги мақолалар

Фаоллар эътироф этилди

Фаоллар эътироф этилди

07.06.2023
16

Ҳаж-2023: Фарғонадан илк зиёратчилар гуруҳи 9 июнь куни жўнаб кетади

07.06.2023
19
ЮРТДОШЛАРИМИЗ ЖАННАТ БОҒИНИ ЗИЁРАТ ҚИЛДИЛАР

ЮРТДОШЛАРИМИЗ ЖАННАТ БОҒИНИ ЗИЁРАТ ҚИЛДИЛАР

06.06.2023
30
Мақсадимиз ҳожи роҳат билан ибодат қилиши! – Ишчи гуруҳ

Мақсадимиз ҳожи роҳат билан ибодат қилиши! – Ишчи гуруҳ

06.06.2023
47
БЎЛАЖАК ҲОЖИЛАРНИНГ ИЛК ГУРУҲЛАРИ МАДИНА ШАҲРИГА ЕТИБ КЕЛДИ

Юксак эҳтиромда кузатилиб, Расул алайҳиссалом шаҳрида иззат-икром ила кутиб олинаётган ҳамюртларимиз

06.06.2023
41
БЎЛАЖАК ҲОЖИЛАРНИНГ ИЛК ГУРУҲЛАРИ МАДИНА ШАҲРИГА ЕТИБ КЕЛДИ

Ҳаж-2023: муборак мавсум бошланди. Тафсилотлар «Ўзбекистон 24» телеканалининг «Янгиликлар 24» дастурида

06.06.2023
34
БЎЛАЖАК ҲОЖИЛАРНИНГ ИЛК ГУРУҲЛАРИ МАДИНА ШАҲРИГА ЕТИБ КЕЛДИ

БЎЛАЖАК ҲОЖИЛАРНИНГ ИЛК ГУРУҲЛАРИ МАДИНА ШАҲРИГА ЕТИБ КЕЛДИ

06.06.2023
42
Фолбинга борманг, балки истихора қилинг!

Фолбинга борманг, балки истихора қилинг!

03.06.2023
6

Сиз ҳам обуна бўлинг

Alhidoya.uz

Биз билан боғланиш:
Фарғона вилояти Фарғона шаҳри Ифтихор МФЙ Тутзор кўчаси 14-уй

Электрон почта манзили: info@alhidoya.uz

Бизни ижтимоий тармоқларда кузатинг

© 2021 alhidoya.uz - Барча ҳуқуқлар ҳимояланган | Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилояти вакиллиги.
Ишлаб чиқувчи Hindol Kodirov.
Яндекс.Метрика

No Result
View All Result
  • Бош саҳифа
  • Янгиликлар
    • Ўзбекистон
    • Жаҳон
  • Мақолалар
    • Мусулмоннинг одоби
    • Оилам – саодат масканим!
    • Таълим-тарбия
    • Ибратли ҳикоялар
    • Хислатли ҳикматлар
    • Аёллар саҳифаси
    • Саломатлик
  • Медиа
    • Видео
    • Фото
    • Аудио
  • Вакиллик
    • Вилоят вакиллиги
    • Имомлар фаолиятидан
    • Фиқҳ мактаби
    • Масжидлар
  • Бўлимлар
    • Яхши савол ярим илмдир
    • Рамазон
    • Савол-жавоб
    • Ислом ва иймон
    • Сийрат ва тарих
    • Ҳаж ва умра
  • Жаҳолатга қарши – маърифат!
    • Мақола
    • Видеомаъруза
    • Аудиомаъруза

© 2021 alhidoya.uz - Барча ҳуқуқлар ҳимояланган | Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилояти вакиллиги.
Ишлаб чиқувчи Hindol Kodirov.
Яндекс.Метрика