Ойларнинг султони, яхшилик ва саховат, меҳр-мурувват ойи бўлган Рамазон соя солмоқда. Бутун ислом олами Рамазон ойини ҳар вақт хурсандчилик ва шодлик билан кутиб оладилар. Чунки бу ой тоат-ибодат, раҳмат ва барака мавсумидир. Бундан ҳам ортиқ хурсандчилик борми?
Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилиб: “Айтинг, Аллоҳнинг фазли ва раҳмати билан, бас, албатта, шулар сабабли мўминлар шодлансинлар. У тўплаган нарса (бойликлари)дан яхшироқдир” (Юнус сураси, 58-оят) деган.
Бу ой сабаб жаннат эшиклари очилади, дўзах эшиклари ёпилиб, шайтонлар кишанланади. Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачон Рамазон ойининг аввалги кечаси бўлса, шайтонлар ва ўзбошимча жинлар кишанланур. Дўзахнинг эшиклари ёпилур. Улардан бирор эшик очилмас. Жаннатнинг эшиклари очилур. Улардан бирор эшик ёпилмас. Бир нидо қилгувчи: «Эй, яхшилик истовчи, келиб қол! Эй, ёмонлик истовчи, бас қил!» деб нидо қилур. Аллоҳнинг дўзахдан озод қилинган (банда)лари бўлур. Ҳар кеча шундоқ бўлур”, дея умматни фурсатни ғанимат билишга ундаганлар.
Демак, ана шундай улуғ онларда, жаннатлар очилган, дўзахлар ёпилган, шайтонлар кишанланган, Аллоҳнинг раҳмати ёғиб турган лаҳзаларда қилинган ибодатнинг самараси ҳам ўзгача бўлади, ибодатни мукаммал бажариш ҳам бандаларга осонроқ кечади. Қолаверса, банда ўзини тарбиялаши учун бу катта имконият ва фурсатдир.
Ушбу муборак ойда рўза тутиш билан инсон ўз нафсини тарбиялайди. Нафси устидан ғолиб келиб, руҳи енгил тортади. Фақат рўза тутувчигина бунинг руҳий лаззатини ҳис эта олади. Рўзада инсоннинг руҳи нафсини жиловлайди. Бу илоҳий тарбия ойида рўзадор киши ёлғон гапириш, ғийбат, туҳмат, чақимчилик ва уруш-жанжал каби иллатлардан сақланиб, доимо тилини ёмон сўзлардан, беҳуда гаплардан тиймоғи лозим. Зеро, кимки рўзадор бўлатуриб, ёлғончилик, чақимчилик ва ғийбатдан тўхтамаса, унинг оч-наҳор юриб рўза тутганидан фойда йўқ.
Рамазоннинг яна бир фазилати шуки, бу – маънавий покланиш ва ахлоқни сайқаллаш ойи. Рўзадор киши ўзини нафақат еб-ичишдан, балки номаъқул гап-сўз ва ишлардан ҳам тиймоғи лозим. Афсуски, бу ҳақиқатни унутиб қўйиб, рўзадор бўлишига қарамай кун бўйи беҳуда, ёлғон ва ғийбат гап-сўзлар, номаъқул ишлар билан машғул бўладиган ёки одамлар билан талашиб-тортишадиганлар ҳам йўқ эмас. Ваҳоланки, бундай ишлар рўзанинг савобини кетказади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким ёлғон гапиришни, унга амал қилишни тарк қилмаса, унинг рўза тутиб, ейиш ва ичишдан тийилишига Аллоҳ муҳтож эмас”, – деганлар. Бошқа бир ҳадисда эса “Агар бирортангиз рўзадор бўлса, беҳаё сўзларни гапирмасин ва жоҳиллик ҳам қилмасин. Агар биров у билан сўкишмоқчи ёки уришмоқчи бўлса, “мен рўзадорман, мен рўзадорман”, десин” дейилган.
Ҳар бир инсон яхши амалларни адо этар экан, унинг Аллоҳ ҳузурида қабул бўлишини умид қилади. Бунинг учун, аввало, ҳар бир амални ихлос билан бажариши лозим.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Энг афзал садақа Рамазондаги садақадир”, деганлар. Чунки Парвардигорнинг бундай ваъдаси бор: “Кимки (бир) ҳасана (савобли иш) қилса, унга ўн баробар (кўпайтириб ёзилур). Кимки (бир) ёмон (гуноҳ иш) қилса, фақат ўша (гуноҳ) миқдорида (бир гуноҳга яраша) жазоланур. Уларга ноҳақлик қилинмагай” (Анъом сураси, 160-оят).
Ҳақиқатан, бирор кишига бир нарсани эҳсон қилсангиз ёки унга бирор яхшилик кўрсатсангиз, бундан дилингиз равшан тортади, руҳий хотиржамлик юзага келади, ўзгаларга манфаат етказганингиздан хурсанд бўласиз. Эҳсон қилинган киши ҳам ўзига кўрсатилган яхшиликдан севинади, дилида сизга муҳаббат пайдо бўлади, агар сизга ичида сақлаб юрган кеки бўлса, унутади. Шу тариқа жамиятда кишилар ўртасида тотувлик, ҳурмат-эҳтиром пайдо бўлади, душманчиликлар барҳам топади, осойишталик ва фароғат барқарор бўлади. Шундай экан, ўзимиз яшаётган маҳаллаларда кам таъминланган оилаларни, боқувчисини йўқотган фуқароларни ва ёлғиз кексаларни яхши биламиз. Биз уларга қўлимиздан келганича моддий ёрдамларимизни кўрсатиб, Аллоҳ таоло томонидан бериладиган ажру-савобларга эга бўлайлик.
Фурсатдан фойдаланиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти вакиллиги барча мўмин-мусулмон халқимизни моҳи Рамазон билан чин дилдан муборакбод этади. Аллоҳ бу ойни барчамизга хайрли ва баркотли айласин!
Убайдуллоҳ домла АБДУЛЛАЕВ,
Фарғона вилояти бош имом-хатиби
(Фарғона ҳақиқати газетаси)
* * *
Oylarning sultoni, yaxshilik va saxovat, mehr-muruvvat oyi boʻlgan Ramazon soya solmoqda. Butun islom olami Ramazon oyini har vaqt xursandchilik va shodlik bilan kutib oladilar. Chunki bu oy toat-ibodat, rahmat va baraka mavsumidir. Bundan ham ortiq xursandchilik bormi?
Alloh taolo Qur’oni karimda marhamat qilib: “Ayting, Allohning fazli va rahmati bilan, bas, albatta, shular sababli moʻminlar shodlansinlar. U toʻplagan narsa (boyliklari)dan yaxshiroqdir” (Yunus surasi, 58-oyat) degan.
Bu oy sabab jannat eshiklari ochiladi, doʻzax eshiklari yopilib, shaytonlar kishanlanadi. Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qachon Ramazon oyining avvalgi kechasi boʻlsa, shaytonlar va oʻzboshimcha jinlar kishanlanur. Doʻzaxning eshiklari yopilur. Ulardan biror eshik ochilmas. Jannatning eshiklari ochilur. Ulardan biror eshik yopilmas. Bir nido qilguvchi: «Ey, yaxshilik istovchi, kelib qol! Ey, yomonlik istovchi, bas qil!» deb nido qilur. Allohning doʻzaxdan ozod qilingan (banda)lari boʻlur. Har kecha shundoq boʻlur”, deya ummatni fursatni gʻanimat bilishga undaganlar.
Demak, ana shunday ulugʻ onlarda, jannatlar ochilgan, doʻzaxlar yopilgan, shaytonlar kishanlangan, Allohning rahmati yogʻib turgan lahzalarda qilingan ibodatning samarasi ham oʻzgacha boʻladi, ibodatni mukammal bajarish ham bandalarga osonroq kechadi. Qolaversa, banda oʻzini tarbiyalashi uchun bu katta imkoniyat va fursatdir.
Ushbu muborak oyda roʻza tutish bilan inson oʻz nafsini tarbiyalaydi. Nafsi ustidan gʻolib kelib, ruhi engil tortadi. Faqat roʻza tutuvchigina buning ruhiy lazzatini his eta oladi. Roʻzada insonning ruhi nafsini jilovlaydi. Bu ilohiy tarbiya oyida roʻzador kishi yolgʻon gapirish, gʻiybat, tuhmat, chaqimchilik va urush-janjal kabi illatlardan saqlanib, doimo tilini yomon soʻzlardan, behuda gaplardan tiymogʻi lozim. Zero, kimki roʻzador boʻlaturib, yolgʻonchilik, chaqimchilik va gʻiybatdan toʻxtamasa, uning och-nahor yurib roʻza tutganidan foyda yoʻq.
Ramazonning yana bir fazilati shuki, bu – ma’naviy poklanish va axloqni sayqallash oyi. Roʻzador kishi oʻzini nafaqat eb-ichishdan, balki noma’qul gap-soʻz va ishlardan ham tiymogʻi lozim. Afsuski, bu haqiqatni unutib qoʻyib, roʻzador boʻlishiga qaramay kun boʻyi behuda, yolgʻon va gʻiybat gap-soʻzlar, noma’qul ishlar bilan mashgʻul boʻladigan yoki odamlar bilan talashib-tortishadiganlar ham yoʻq emas. Vaholanki, bunday ishlar roʻzaning savobini ketkazadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim yolgʻon gapirishni, unga amal qilishni tark qilmasa, uning roʻza tutib, eyish va ichishdan tiyilishiga Alloh muhtoj emas”, – deganlar. Boshqa bir hadisda esa “Agar birortangiz roʻzador boʻlsa, behayo soʻzlarni gapirmasin va johillik ham qilmasin. Agar birov u bilan soʻkishmoqchi yoki urishmoqchi boʻlsa, “men roʻzadorman, men roʻzadorman”, desin” deyilgan.
Har bir inson yaxshi amallarni ado etar ekan, uning Alloh huzurida qabul boʻlishini umid qiladi. Buning uchun, avvalo, har bir amalni ixlos bilan bajarishi lozim.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Eng afzal sadaqa Ramazondagi sadaqadir”, deganlar. Chunki Parvardigorning bunday va’dasi bor: “Kimki (bir) hasana (savobli ish) qilsa, unga oʻn barobar (koʻpaytirib yozilur). Kimki (bir) yomon (gunoh ish) qilsa, faqat oʻsha (gunoh) miqdorida (bir gunohga yarasha) jazolanur. Ularga nohaqlik qilinmagay” (An’om surasi, 160-oyat).
Haqiqatan, biror kishiga bir narsani ehson qilsangiz yoki unga biror yaxshilik koʻrsatsangiz, bundan dilingiz ravshan tortadi, ruhiy xotirjamlik yuzaga keladi, oʻzgalarga manfaat etkazganingizdan xursand boʻlasiz. Ehson qilingan kishi ham oʻziga koʻrsatilgan yaxshilikdan sevinadi, dilida sizga muhabbat paydo boʻladi, agar sizga ichida saqlab yurgan keki boʻlsa, unutadi. Shu tariqa jamiyatda kishilar oʻrtasida totuvlik, hurmat-ehtirom paydo boʻladi, dushmanchiliklar barham topadi, osoyishtalik va farogʻat barqaror boʻladi. Shunday ekan, oʻzimiz yashayotgan mahallalarda kam ta’minlangan oilalarni, boquvchisini yoʻqotgan fuqarolarni va yolgʻiz keksalarni yaxshi bilamiz. Biz ularga qoʻlimizdan kelganicha moddiy yordamlarimizni koʻrsatib, Alloh taolo tomonidan beriladigan ajru-savoblarga ega boʻlaylik.
Fursatdan foydalanib, Oʻzbekiston musulmonlari idorasi Fargʻona viloyati vakilligi barcha moʻmin-musulmon xalqimizni mohi Ramazon bilan chin dildan muborakbod etadi. Alloh bu oyni barchamizga xayrli va barkotli aylasin!
Ubaydulloh domla ABDULLAYEV,
Fargʻona viloyati bosh imom-xatibi
