Alhidoya.uz
Advertisement
  • Бош саҳифа
  • Янгиликлар
    • Ўзбекистон
    • Жаҳон
  • Мақолалар
    • Мусулмоннинг одоби
    • Оилам – саодат масканим!
    • Таълим-тарбия
    • Ибратли ҳикоялар
    • Хислатли ҳикматлар
    • Аёллар саҳифаси
    • Саломатлик
  • Медиа
    • Видео
    • Фото
    • Аудио
  • Вакиллик
    • Вилоят вакиллиги
    • Имомлар фаолиятидан
    • Фиқҳ мактаби
    • Масжидлар
  • Бўлимлар
    • Фиқҳ
    • Рамазон
    • Савол-жавоб
    • Ислом ва иймон
    • Сийрат ва тарих
    • Ҳаж ва умра
  • Жаҳолатга қарши – маърифат!
    • Мақола
    • Видеомаъруза
    • Аудиомаъруза
No Result
View All Result
  • Бош саҳифа
  • Янгиликлар
    • Ўзбекистон
    • Жаҳон
  • Мақолалар
    • Мусулмоннинг одоби
    • Оилам – саодат масканим!
    • Таълим-тарбия
    • Ибратли ҳикоялар
    • Хислатли ҳикматлар
    • Аёллар саҳифаси
    • Саломатлик
  • Медиа
    • Видео
    • Фото
    • Аудио
  • Вакиллик
    • Вилоят вакиллиги
    • Имомлар фаолиятидан
    • Фиқҳ мактаби
    • Масжидлар
  • Бўлимлар
    • Фиқҳ
    • Рамазон
    • Савол-жавоб
    • Ислом ва иймон
    • Сийрат ва тарих
    • Ҳаж ва умра
  • Жаҳолатга қарши – маърифат!
    • Мақола
    • Видеомаъруза
    • Аудиомаъруза
No Result
View All Result
Alhidoya.uz
No Result
View All Result
Бош саҳифа Мақолалар

Йўл қоидаларига амал қилиш – вожиб

Йўл қоидаларига амал қилиш – вожиб
52
VIEWS
Facebookda ulashishTelegramda ulashish

Кун ора фожеали автофалокатлар ҳақидаги хабарларни ўқиб ё эшитиб қолсак, ўтганларга Аллоҳдан мағфират, қолганларга саломатлик сўраб, ачиниб қўямиз… Аммо биргина фалокат ортида қанча одамнинг ҳаёти ўзгариб кетади: кимдир ота-онаси, боласи ёки бир вақтнинг ўзида бир неча яқинларини йўқотади. Қанча инсон эса ногирон бўлиб, ўзгалар қаровига муҳтож бўлиб қолади. Қолаверса, кўпчилик корига яраб турган уловлар ҳам яроқсиз темир матога айланади…

Расмий маълумотга кўра, 2021 йилда юртимизда 10 мингдан зиёд йўл транспорт ҳодисаси содир бўлган. Оқибатда икки ярим мингга яқин киши вафот этган. 9 мингдан ортиқ одамлар турли даражада жароҳатланган. Улар орасида бир умрга ногирон бўлиб қолганлари ҳам бор. Ушбу аварияларнинг аксарияти машиналарнинг юқори тезлиги ва пиёдаларнинг белгиланмаган жойдан кесиб ўтиши натижасида келиб чиққан.

Аслида ушбу нохуш ҳолатларга ҳайдовчи ва пиёдаларнинг йўл ҳаракати қоидаларини билмаслиги, йўл маданиятининг пастлиги, автомобиллар сони ортаётгани, йўллар сифати пастлиги кабилар сабаб бўлмоқда.

Уламолар йўл ҳаракати қоидаларига амал қилиш вожиблигига иттифоқ қилишган. Бунга “Маслаҳатул мурсала” – шариатда кўзда тутилган фойдани жалб қилиш қоидаси далил бўлади. Яъни йўл ҳаракати қоидаларидан одамлар фойдаси кўзланади. Қоидаларга амал қилиш эса бошлиқларга итоат қилишдир.
Аввало, кўчадан ўтиш ёки унда тўхтаб туриш ҳаққи – умумий. Ундан пиёда ҳам, автомашинада ҳам фойдаланиши мумкин. Фақат унда ўзига ва ўзгага ҳам зарар бермаслик шарт.

Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг: “Зарар кўриш ҳам, зарар бериш ҳам йўқ”, деган сўзлари Исломнинг асосий қоидаларидан биридир (Имом Ибн Можа ривояти). Ушбу шаръий қоидага кўра, ҳайдовчи ўзгаларнинг жони, молига етказган зарарга жавобгар бўлади. Ҳайдовчига боғлиқ бўлмаган, унинг айби йўқ ҳолатлар бундан мустасно.

Яна бир ҳадиси шарифда: “…Йўлнинг ҳаққи – кўзни тийиш, азият бермаслик, саломга алик олиш, яхшиликка буюриш ва ёмонликдан қайтариш”, дейилган (Муттафақун алайҳ).

Ҳадиси шарифдаги “азият” кўп нарсаларни ичига олади. Энг ёмонларидан бири – ўзгаларга тил билан озор етказиш, айниқса, ҳақорат, сўкиш – мусулмонлик одобларига мутлақо зид. Гоҳида бўлар-бўлмасга сигнал чалиш, номаҳрамларга назар солиш ёки мусиқани баланд қўйиш, мошинадан ахлат улоқтириш, кечки пайт бошқа ҳайдовчилар кўзини қамаштирадиган, тақиқланган ёритгичларни ёқиб юриш ҳам ўзгаларга озор беришдир.
Аксарият йўл транспорт ҳодисалари маст ҳолда машинани бошқариш, тезликни меъёрдан ошириш, телефонда гаплашиш сабабли юз беради. Маст қилувчи ичимликларни ичиш – катта гуноҳ, маст ҳолда рулга ўтириш – бунданда оғир жиноят. Телефонда гаплашиш эса ҳайдовчининг ҳам, пиёданинг ҳам диққатини олади. Фалокат учун одам бир неча сония чалғиши кифоя қилади.

Динимиз кўрсатмаларида инсон пиёда юрганда ҳам, уловда ҳам мўътадил тезликда юришга тарғиб қилинади. Ҳаддан ташқари тез юриш мўминнинг ҳайбатини кетказади. Уловда меъёридан тез юриш кибр ва ўзини бошқалардан устун қўйиш сабабли бўлади.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Ер юзида кибрланиб юрма! Чунки сен (оёқларинг билан) зинҳор ерни теша олмайсан ва узунликда тоғларга ета олмайсан” (Исро сураси 37-оят). Ушбу ояти карима ҳайдовчиларни ҳам уловларида оғир-босиқлик ва сабр билан шошмасдан юришга чақиради.
Ҳанафий олим, Муфтий Муҳаммад Тақий Усмоний йўл ҳаракати қоидаларига амал қилиш ҳақида бундай дейди: “Асл қоида – транспорт воситаси ҳайдовчиси ҳаракат давомида машинаси билан содир қиладиган ҳар бир ҳодисага масъулдир. Чунки машина унинг қўлидаги восита ва ҳайдовчи уни бошқаришга қодир. Машина ўзича ҳаракатланмайди. Шунинг учун ҳайдовчи машинанинг олди, орқаси ва ён томонлари билан етказган зарарга зомин (жавобгар) бўлади. Ҳайдовчи йўл ҳаракати қоидаларини бузиш билан ҳаддан ошиб ўзгага зарар етказса, жавобгар бўлишида шубҳа йўқ. Чунки ҳаддан ошувчи доимо жавобгар ҳисобланади. Лекин йўл қоидаларига амал қилиб юриб, ўзгага зарар етказган киши жавобгар бўлиши тўғрисида турли фикрлар бор. Йўл ҳаракати қоидаларига амал қилса, ҳайдовчига боғлиқ бўлмаган фавқулодда ҳолатларда жавобгар бўлмаслиги тўғри бўлади” (“Ислом фиқҳи академияси журнали”дан).

Йўлнинг қатнов қисмида, пиёдалар ўтиш жойларида ҳаракатланаётган пиёдаларга телефондан фойдаланиш, теле-видео маҳсулотларни кўриш, радио, аудио маҳсулотларни эшитиш, китоб ўқиш ҳамда электрон воситалардан фойдаланиш тақиқланади.

Таҳлиллар йўл ҳаракати ҳодисаларининг ярмидан кўпи пиёдалар билан боғлиқ ҳолда содир этилмоқда. Улар асосан пиёдаларнинг светофор ишоралари, йўл белгилари, йўл чизиқларининг талабларига риоя этмаслиги, йўлнинг пиёдалар учун таъқиқланган қатнов қисмида бўлиши ва бошқа хавфсизлик қоидаларига риоя этмаслиги сабаб бўлмоқда.

Албатта, ҳар бир йўл ҳаракати иштирокчиси қоида ва одобларга риоя қилиб, бир-бирига ҳурмат билан ўзи яхши кўрганни ўзгаларга ҳам раво кўриши лозим. Зеро, тез борган жойга секинроқ ҳам борамиз, вақт жиҳатидан ҳам бу катта фарқ қилмайди.

Мўмин-мусулмонлар йўл ҳаракати қоида ва одобларига кузатув камералари ёки инспектор қараб тургани учун эмас, балки шариатимиз талаби, савобли бир иш деб, амал қилишимиз керак. Ана шунда йўлда юриш ҳам ибодатга айланади!

Манбалар асосида
Баҳриддин Хушбоқов тайёрлади

Калит сўзлар: йўл қоидаси
УлашишУлашиш
Alhidoya.uz таҳририяти

Alhidoya.uz таҳририяти

Фарғона вилояти вакиллиги Ахборот хизмати

Олдинги мақола

Бугунги жума мавъизаси: “Суннатга амал қилиш ва бидъатнинг зарарлари”

Кейинги мақола

Муфтий ҳазрат Ислом олами робитаси вакили билан учрашдилар

Ўхшаш мақолалар

Қуръон ўқувчининг фазилатлари
Мақолалар

Қуръон ўқувчининг фазилатлари

10.07.2025
19
Бу зикрни 100 марта айтганмисиз?
Мақолалар

Бу зикрни 100 марта айтганмисиз?

09.07.2025
51
Чумоли сақлаган дон мўъжизаси
Мақолалар

Чумоли сақлаган дон мўъжизаси

08.07.2025
6

Сўнгги мақолалар

Ҳожилар ва фаоллар ташаббуси: талофат кўрган хонадон қайта тикланмоқда

Ҳожилар ва фаоллар ташаббуси: талофат кўрган хонадон қайта тикланмоқда

11.07.2025
45
Имом-хатиблар иштирокида «Гиёҳвандлик – аср вабоси» мавзуида давра суҳбати ташкил этилди

Имом-хатиблар иштирокида «Гиёҳвандлик – аср вабоси» мавзуида давра суҳбати ташкил этилди

10.07.2025
42
Қуръон ўқувчининг фазилатлари

Қуръон ўқувчининг фазилатлари

10.07.2025
19
Янги кун қачондан бошланади?

Янги кун қачондан бошланади?

09.07.2025
14
Бу зикрни 100 марта айтганмисиз?

Бу зикрни 100 марта айтганмисиз?

09.07.2025
51
Чумоли сақлаган дон мўъжизаси

Чумоли сақлаган дон мўъжизаси

08.07.2025
6
Жароҳатига сув зарар қиладиган кишининг ғусли

Жароҳатига сув зарар қиладиган кишининг ғусли

08.07.2025
8
Имом-хатиблар янги барпо этилаётган Бурҳониддин Марғилоний илмий-маърифий туризм маркази билан танишди

Имом-хатиблар янги барпо этилаётган Бурҳониддин Марғилоний илмий-маърифий туризм маркази билан танишди

07.07.2025
31

Сиз ҳам обуна бўлинг

Alhidoya.uz

Биз билан боғланиш:
Фарғона вилояти Фарғона шаҳри Ифтихор МФЙ Тутзор кўчаси 14-уй

Электрон почта манзили: info@alhidoya.uz

Бизни ижтимоий тармоқларда кузатинг

© 2021 alhidoya.uz - Барча ҳуқуқлар ҳимояланган | Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилояти вакиллиги.
Ишлаб чиқувчи Hindol Kodirov.
Яндекс.Метрика

No Result
View All Result
  • Бош саҳифа
  • Янгиликлар
    • Ўзбекистон
    • Жаҳон
  • Мақолалар
    • Мусулмоннинг одоби
    • Оилам – саодат масканим!
    • Таълим-тарбия
    • Ибратли ҳикоялар
    • Хислатли ҳикматлар
    • Аёллар саҳифаси
    • Саломатлик
  • Медиа
    • Видео
    • Фото
    • Аудио
  • Вакиллик
    • Вилоят вакиллиги
    • Имомлар фаолиятидан
    • Фиқҳ мактаби
    • Масжидлар
  • Бўлимлар
    • Фиқҳ
    • Рамазон
    • Савол-жавоб
    • Ислом ва иймон
    • Сийрат ва тарих
    • Ҳаж ва умра
  • Жаҳолатга қарши – маърифат!
    • Мақола
    • Видеомаъруза
    • Аудиомаъруза

© 2021 alhidoya.uz - Барча ҳуқуқлар ҳимояланган | Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилояти вакиллиги.
Ишлаб чиқувчи Hindol Kodirov.
Яндекс.Метрика