Ҳаммамизга аёнки, обод турмушни ҳаётимизнинг файзу-фариштаси бўлмиш муҳтарама аёлларимизнинг оила ва жамиятдаги фаол иштирокисиз тасаввур этиб бўлмайди. Аёл деганда аввало кўз олдимизга мунис оналаримиз, опа-сингил, аҳлу аёлларимиз, шириндан-шакар жажжи қизларимиз кўз олдимизга келади.
Тарихдан маълумки, аёл зоти бугунги кунимиздек ардоқланмаган. Қадимдан араблар қиз фарзанд дунёга келса, қизларини тириклайин ерга кўмишдек оғир гуноҳни ўзларига одат қилишган бўлса, қадимги Европада аёлни “шайтоннинг малайи” деб ҳисоблашарди. Ҳиндистонда бундан ҳам хунук, яъни улар эри ўлган хотинни тириклайин эрига қўшиб куйдириш одат бўлган.
Аллоҳ таоло томонидан икки дунё саодат йўлини кўрсатиб берувчи Ислом динимизда мазкур масалага аниқлик киритилди. Аллоҳ томонидан аёл зотига юксак мақом берилиб, уларни жамиятдаги ўрнига юқори баҳо берилди. Жумладан, онани ҳурмат қилиш, унинг розилиги Аллоҳнинг розилигига тенглаштирилган бўлса, қиз туққан, уни боққан, уни қарамоғига олиб вояга етказганларга дўзахдан қутилиш, жаннатдан жой олиш мақомини эълон қилди. Албатта исломдан аввал жоҳилият даврида аёл-қизларга меросдан улуш ажратилган эмас, улар доимо ўз ака-укалари меросидан маҳрум қилинганлар. Аллоҳ таоло эса уларга улуш ажратилиши фарз амал эканини Қуръони каримда баён қилиб берди. Умуман, аёл зотига унга мос ва хос бўлган барча ҳақларни берди ва уни шарафлади.
Қуръон оятлари ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хадиси шарифларида аёллар улуғланиб, улар билан ўзаро муносабатлар алоҳида кўрсатиб берилди. Ислом дини аёлларарни мукаррам этганлиги шу билан яққол кўринадики, Қуръондаги бутун бошли бир сура улар номи билан, яъни “Нисо” (аёллар) сураси деб аталди.
Абдуллоҳ ибн Аббосдан ривоят қилинади: Расулуллоҳ (с.а.в.) айтдилар: “Бир кишининг иккита қизи бўлса, у иккисини яхши тарбия қилса, ёки иккисига яхши соҳиб бўлса, икковлари уни албатта, жаннатга олиб киради”, дедилар”.
Яна бир хадиси шарифларида: “Мўминларнинг иймони комилроғи хулқи гўзалроғидир. Сизларнинг яхшиларингиз ўз аёлларига яхши бўлганларидир” деб марҳамат қилдилар.
Ривоятларда келтирилишича, қадимда бир юртда золим подшоҳ бўлган экан, бир куни вазирини чақириб, мен ҳарбий юриш қилиб, ўзга юртларни ўзимга бўйсундирмоқчиман, деб айтибди. Вазирига иккита чопарни икки юртга жосуслик қилиш учун жўнатиш вазифасини берибди. Иккита чопар бири Машриқ томонга, иккинчиси Мағриб томонга қараб кетибди. Орадан бир қанча вақт ўтиб икки чопарлар қайтиб келишибди. Золим подшоҳ, улардан қайси юртга борганлигини ва у юртда аёлларга қандай муносабат бўлаётганлиги ҳақида сўрабди.
Чопарлардан биринчиси: “Подшоҳим, мен борган юртда аёллар жуда хор экан, эркаклар ўз ишлари билан овора, аёллар ўз билганича яшар экан. Эркаклари аёлларни ҳеч қизғанмас ва ҳар ким аёллар хоҳлаган ишини қилиб кетаверар экан,” – дебди.
Иккинчи чопар, “шоҳим, мен борган юртда аёллар иззат ва икромда, эркакларни жуда рашк қилар, уларга ҳеч қандай оғир иш қилдирмас экан”, – дебди.
Подшоҳ ҳар иккала чопарнинг сўзини эшитгандан сўнг, биринчи чопар хабар келтирган юртга юриш қилишлик ҳақида фармон берибди. Шунда вазири: “Подшоҳим, нима учун айнан шу юртга юриш қилмоқчисиз”,- деди.
Подшоҳ вазирига қараб: “Аёллари хор қилинган, аёллари эркаклари томонидан қизғанилмаган, эркаклари аёлларини ҳимоя қила олмайдиган юрт ўз юртини хам ҳимоя қила олмайди”, – дебди.
Қиссадан ҳисса шуки, қайси юртда аёллар хор қилинса, аёлларга паст назар билан қаралса ва эркаклар аёлларини рашк қилмаса, ўша ерда тинчлик, осойишталик, саронжом саришта-ю файзу барака бўлмайди.
Аллоҳга шукрки, юртимизда аёллар иззат ва икромда, ҳукуматимиз томонидан аёллар учун яратилаётган шароитларни хар қанча гапирсак оз. Аёлни қадрлаган юртда эзгулик, адолат, яхшилик ҳамиша музаффар. Шунинг учун ҳам хотин-қизлар соғлиғини муҳофаза қилиш, маънан баркамол ва жисмонан етук авлодни шакллантириш мустақил Ўзбекистон сиёсатининг устувор йўналишларидан бирига айланди. Ўзбекистоннинг биринчи президенти Ислом Каримов айтганларидек: “Қизларимиз тимсолида биз, авваламбор, бўлғуси оналарни, ҳам жисмоний, ҳам маънавий соғлом авлодни ўзимизга тасаввур қиламиз, наслимиз давомчиларини кўрамиз. Ҳеч шубҳасиз, қиз бола соғлом, билимли, замонавий касб-ҳунар эгаси бўлса, у қурадиган оила ҳам, бу оиланинг меваси ҳисобланмиш бола ҳам соғлом ва бахтли бўлади. Оиланинг соғлом ҳамда бахтли экани, бутун жамиятнинг барқарорлиги ва фаровонлиги кафолатидир.
Аёл — мукаррам зот. Мамлакатимизда хотин-қизларни қадрлаш ва эъзозлаш борасида амалга оширилаётган эзгу ислоҳотлар ана шу таърифга ҳамоҳанглиги билан янада қимматлидир.
Ҳақиқатан ҳам, Онага, Аёл зотига юксак эҳтиром кўрсатиш азалий қадриятларимиздан биридир. Юртимизнинг бош майдонида бахтиёр она сиймосини ифода этган муаззам ҳайкал ўрнатилгани, Мустақиллик монументи билан уйғунлашган ушбу мажмуага “Мустақиллик ва эзгулик монументи” деб ном берилганлигининг ўзи оналарга, опа-сингилларимизга бўлган чуқур ҳурмат, эҳтиром ифодасидир.
Раҳматилло МАДАМИНОВ,
Қўштепа тумани “Эшонгузар” масжиди имом-ноиби
