Аллоҳ таоло Қуръони каримда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни бутун башариятга элчи қилиб юборилишининг қатор сабабларидан бири тоза-пок нарсаларнинг ҳалоллиги ва нопок-зарарли нарсаларнинг ҳаромлигини умматларига билдириш эканини шундай баён этади:
يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ …
(سورة الآعراف/157)
яъни: “… У (пайғамбар) уларни яхшиликка буюради, ёмонликдан қайтаради ва пок нарсаларни ҳалол қилиб, нопок нарсаларни уларга ҳаром қилади…” (Аъроф сураси, 157- оят).
Инсон учун нопок ва зарарли нарсалардан бири маст қилувчи моддалардир. Ҳадиси шарифда бу ҳақда шундай дейилади:
» كُلُّ مُسْكِرٍ خَمْرٌ، وَكُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ» )أخرجه الإمام مُسلم عَن ابْن عمرَ رضي الله عنه .(
яъни: Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Ҳар бир маст қилувчи нарса – хамрдир ва ҳар қандай маст қилувчи – ҳаромдир” (Имом Муслим ривояти).
Гиёҳвандлик кишини секин-секин (гоҳида эса тезда) ўлимга олиб келади. Бу нарсаларни истеъмол қилиш билан одам ўз жонига қасд қилган бўлади. Бу эса гуноҳи кабирадир.
Ҳозирда айрим ўқувчи ёшлар орасида гиёҳванд моддалардан ташқари психотроп дори воситалари истеъмолига ўрганиш ҳолатлари учрамоқда. Бу дори воситаларида ҳам маст қилиш ва ўргатиб қўйиш хусусияти бор. Кўча-куйда бундай дориларни истеъмол қилаётганларни кўриб кўрмасликка олиш, менинг фарзандим бу дориларни истеъмол қилмайди, деб хотиржамликка берилиш асло тўғри эмас. Чунки гиёҳвандлик балоси кенг тарқалса, ҳеч ким фарзандидан хотиржам бўла олмайди. Бу иллатларга амру маъруф наҳий-мункар ёрдамида қарши турайлик, лоқайд бўлмайлик.
Муҳтарам азизлар! Шуни ёдда тутиш лозимки, гиёҳванд модда савдосига аралашган кимсалар юқорида саналган дориларни шифо учун эмас, балки кайф қилиш учун олишаётганини била туриб, ёшларга сотаётган баъзи дорихоначилар ҳаром мол топаётган ва Аллоҳнинг ҳукмига қарши чиққан ҳисобланади! Ҳаромдан топиб ўзи ва фарзандларига ҳаром едираётганлар, минглаб ёшларнинг гиёҳвандлик гирдобига ботишига сабаб бўлаётганлар ўзларию ўзгаларнинг гуноҳларига шерикдирлар. Улар оз муддатда ўтадиган дунёдан кўра абадий охиратдаги ҳисоблари ҳақида ўйлашмайдими?! Қуръон каримда охират азоби қаттиқ эканидан огоҳлантириб айтилади: “Ҳаддан ошган ва Парвардигорининг оятларига имон келтирмаганларни мана шундай жазолагаймиз. Охират азоби эса, шубҳасиз, қаттиқроқ ва боқийроқдир” (Тоҳа сураси 127-оят).
Ёшлик даври айни тарбия пайтидир. Ёшларни халқига, динига фойдали билимли-маърифатли, қўлидан иш келадиган касб-кор эгаси қилиш бурчимиздир. Айниқса, болаларни, кейинги пайтда унутилаётган китобхонликка ўргатиш, яхши кишилар билан дўстлашишга кўмаклашиш муҳим. Пайғамбаримиз алайҳисалом киши дўстининг дин-диёнатига мослашиб кетиши ҳақида огоҳлантирганлар. Ёмон кишилар билан дўстлашишнинг оқибати ҳам ёмондир. Фарзандлар тарбиясида гиёҳванд моддалардан ниҳоят даражада огоҳ бўлишимиз зарур.
Абдумажид ИСАҚОВ,
Қўқон шаҳар бош имом-хатиби
***
Alloh taolo Qur’oni karimda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni butun bashariyatga elchi qilib yuborilishining qator sabablaridan biri toza-pok narsalarning halolligi va nopok-zararli narsalarning haromligini ummatlariga bildirish ekanini shunday bayon etadi:
يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ …
(سورة الآعراف/157)
ya’ni: “… U (payg‘ambar) ularni yaxshilikka buyuradi, yomonlikdan qaytaradi va pok narsalarni halol qilib, nopok narsalarni ularga harom qiladi…” (A’rof surasi, 157- oyat).
Inson uchun nopok va zararli narsalardan biri mast qiluvchi moddalardir. Hadisi sharifda bu haqda shunday deyiladi:
» كُلُّ مُسْكِرٍ خَمْرٌ، وَكُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ» )أخرجه الإمام مُسلم عَن ابْن عمرَ رضي الله عنه .(
ya’ni: Ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Har bir mast qiluvchi narsa – xamrdir va har qanday mast qiluvchi – haromdir” (Imom Muslim rivoyati).
Giyohvandlik kishini sekin-sekin (gohida esa tezda) o‘limga olib keladi. Bu narsalarni iste’mol qilish bilan odam o‘z joniga qasd qilgan bo‘ladi. Bu esa gunohi kabiradir.
Hozirda ayrim o‘quvchi yoshlar orasida giyohvand moddalardan tashqari psixotrop dori vositalari iste’moliga o‘rganish holatlari uchramoqda. Bu dori vositalarida ham mast qilish va o‘rgatib qo‘yish xususiyati bor. Ko‘cha-kuyda bunday dorilarni iste’mol qilayotganlarni ko‘rib ko‘rmaslikka olish, mening farzandim bu dorilarni iste’mol qilmaydi, deb xotirjamlikka berilish aslo to‘g‘ri emas. Chunki giyohvandlik balosi keng tarqalsa, hech kim farzandidan xotirjam bo‘la olmaydi. Bu illatlarga amru ma’ruf nahiy-munkar yordamida qarshi turaylik, loqayd bo‘lmaylik.
Muhtaram azizlar! Shuni yodda tutish lozimki, giyohvand modda savdosiga aralashgan kimsalar yuqorida sanalgan dorilarni shifo uchun emas, balki kayf qilish uchun olishayotganini bila turib, yoshlarga sotayotgan ba’zi dorixonachilar harom mol topayotgan va Allohning hukmiga qarshi chiqqan hisoblanadi! Haromdan topib o‘zi va farzandlariga harom yedirayotganlar, minglab yoshlarning giyohvandlik girdobiga botishiga sabab bo‘layotganlar o‘zlariyu o‘zgalarning gunohlariga sherikdirlar. Ular oz muddatda o‘tadigan dunyodan ko‘ra abadiy oxiratdagi hisoblari haqida o‘ylashmaydimi?! Qur’on karimda oxirat azobi qattiq ekanidan ogohlantirib aytiladi: “Haddan oshgan va Parvardigorining oyatlariga imon keltirmaganlarni mana shunday jazolagaymiz. Oxirat azobi esa, shubhasiz, qattiqroq va boqiyroqdir” (Toha surasi 127-oyat).
Yoshlik davri ayni tarbiya paytidir. Yoshlarni xalqiga, diniga foydali bilimli-ma’rifatli, qo‘lidan ish keladigan kasb-kor egasi qilish burchimizdir. Ayniqsa, bolalarni, keyingi paytda unutilayotgan kitobxonlikka o‘rgatish, yaxshi kishilar bilan do‘stlashishga ko‘maklashish muhim. Payg‘ambarimiz alayhisalom kishi do‘stining din-diyonatiga moslashib ketishi haqida ogohlantirganlar. Yomon kishilar bilan do‘stlashishning oqibati ham yomondir. Farzandlar tarbiyasida giyohvand moddalardan nihoyat darajada ogoh bo‘lishimiz zarur.
Abdumajid ISAQOV,
Qo‘qon shahar bosh imom-xatibi
