Аллоҳ таолога битмас, туганмас ҳамду санолар ва жаноби Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафога салавоту саломлар бўлсин.
Зулҳижжа ойи ҳижрий сананинг сўнги ойи ҳисобланиб, бир қанча фазилатларга эгадир. Жумладан, бу ой уруш ҳаром қилинган ойлардан, мўминлар ҳаж амалини адо этадиган ойдир. Бутун ислом аҳли муборак Қурбон ҳайити байрамини нишонлайдилар, қурбонликлар қиладилар.
Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Фажр сурасида марҳамат қилиб: “Тонга қасам. (Зулҳижжа ойининг аввалги) ўн кечага қасам. Жуфт ва тоққа қасам”, деган.
Оятдаги “жуфт”дан мурод, зулҳижжа ойининг ўнинчи куни, “тоқ”дан мурод эса тўққизинчи кунидир. Муфассирлар Аллоҳ таоло Зулҳижжа ойининг аввалги ўн куни билан қасам ичгани учун ҳам фазилатли, дейдилар.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зулҳижжа ойининг ўн кунидаги амалдан кўра афзалроқ амал йўқдир”, деганлар (Имом Ибн Ҳиббон ривояти).
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло наздида бирор кун ва у кунларда қилинган амал ушбу ўн кундаги амалдан афзал бўлмас. Бас, бу кунларда таҳлил ва такбирни кўпайтиринглар. Чунки, бу таҳлил, такбир ва Аллоҳнинг зикр қилиш кунларидир. Бу кунларда бир кунлик рўза бир йилги рўзага баробар бўлади. Бу кунларда қилинган бир амалга етти юз баробар (ажр) кўпайтириб берилади”, дедилар (Байҳақий ривоят қилган).
Арафа куни ҳаж амалларини адо қилаётган (бўлажак) ҳожилар Арафот майдонида тоату ибодат, дуою илтижолар билан машғул бўладилар. Арафа куни тутилган рўза ҳақида пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Арафа кунининг рўзаси ўзидан аввалги бир йил ва ўзидан кейинги бир йилнинг гуноҳларига каффорат бўлишини Аллоҳдан умид қиламан”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Зул-ҳижжанинг ўнингчи куни – ийд ал-Адҳо, яъни Қурбон ҳайити куни! Ҳайит хурсандчилик байрами. Унда ота-она ва аҳли оила, фарзандлар ширин сўз ва ҳадялар билан қувонтириш, шунингдек, кексаларни, заиф ва бетобларни зиёрат қилиб ҳолидан хабар олиш, совғалар улашиш каби қалбларга сурур бағишлаш динимизда мақталган амаллардан.
Қурбон ҳайити – мусулмонларнинг шоду-хуррамлик, кўнгил олиш, меҳр-оқибат, хайр-саховат кўрсатиш, бир-бири билан дийдорлашув байрамидир. Уни шариат талабларига мувофиқ, ҳушкайфиятда ўтказиш мақталган амаллардан.
Ҳайит байрами кунида бирор сабабга кўра аразлашган, гина-кудуратли таниш-билишлар ҳам бир-бирига қучоқ очса, ўзаро узр сўрасалар мақсадга мувофиқ бўлади. Чунки кечиримли ва меҳр-шафқатли бўлиш ҳар бир мусулмон учун ҳам қарз, ҳам фарздир.
Қурбон ҳайитининг яна бир фазилатидан бири нисобга эга мусулмонларга қурбонлик қилишларидир. Қурбонлик сўзининг ўзаги “қурбон”, арабчадан таржима қилинганда “яқинлашиш” деган маънони билдиради. Демак, ҳар бир қурбонлик қилувчи мусулмон киши, албатта, Аллоҳга яқин кишилардандир.
Қурбонлик қилиш – “Аллоҳ таолога яқин бўлиш ниятида махсус вақтда, хос бир ҳайвонни сўйиш”дир. Қурбонлик қилинадиган “махсус вақт” дегани – Зулҳижжа ойининг ўнинчи (яъни, қурбон ҳайити куни), ўн биринчи ва ўн иккинчи кунларидир. Унинг охирги вақти Зулҳижжанинг ўн иккинчи куни қуёш ботиши билан ниҳоясига етади.
Фурсатдан фойдаланиб, ўз номимдан, қолаверса, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти вакиллиги, устозлар, уламолар ҳамда барча имом-хатиблар номидан халқимизни ушбу мўътабар айём билан табриклайман.
Барчамизни кириб келаётган муқаддас Қурбон ҳайити байрами муборак бўлсин! Эзгу ишларимиз, интилишларимизда Аллоҳнинг Ўзи мададкор бўлсин!
Убайдуллоҳ Абдуллаев,
Фарғона вилояти бош имом-хатиби